• العربية
  • English
  • فارسی
 
امام جعفرصادق (علیه‌السلام) :

لَو لَمْ یبْقَ منَ الدُّنیا اِلاَّ یومٌ واحِدٌ لَطَوّلَ اللهُ ذلِكَ الیومَ حَتّی یخرُجَ قائمُنا أَهْلَ البَیت.
اگر از عمر دنیا تنها یک روز مانده باشد خداوند آن روز را آنقدر طولانی می‌کند تا قائم ما اهل بیت(علیه‌السلام) ظهور یابد. (منتخب‌الاثر، ص ٢٥٤)

   
 
 
 

تفاسیر فقهی


9- زبدة البيان فى احكام القرآن‏
تأليف احمد بن محمد اردبيلى (م 993 ق) معروف به مقدس اردبيلى و به زبان عربى است. مقدس اردبيلى از عالمان بزرگ شيعه در قرن دهم بوده كه كتاب او در تفسير فقهى، از ارزشمندترين كتاب‏هاى فقهى به‏شمار رفته است. تفسير او براساس ترتيب ابواب فقه و شامل آيات الاحكام است.
مرحوم اردبيلى، در كنار تفسير آيات فقهى به مباحث جنبى آنها و به بحث درباره مطالب كلامى و تاريخى مى‏پردازد. او گفتار عالمان شيعه و در مواردى آراى اهل سنت را ذكر كرده و مبناى فقهى خود را تثبيت مى‏كند. ايشان در مقدمه، تفسير سوره‏
__________________________________________________
(1). معرفت، همان، ج 2، ص 370.
(2). خرمشاهى، همان، ص 717.

حمد را به شكل كامل از باب فضيلت آن آورده است. استدلال و ترتيب مباحث تفسيرى او مورد توجه فقيهان بعد از او بوده است. «1»
10- منتهى المرام فى شرح آيات الاحكام‏
تأليف محمد بن حسين بن امام قاسم بن محمد (م 1067 ق) به زبان عربى است. محمد بن حسين، داراى مذهب زيدى و از عالمان بزرگ يمن بوده و تفسيرش در شرح و تفسير آيات الاحكام براساس مذهب زيديه و دربردارنده غالب آيات الاحكام و براساس ترتيب سوره‏هاى قرآن است. تفسير او موجز و در شرح آيات الاحكام محمد بن ابراهيم وزير است كه به تكميل آن پرداخته و مطالبى بر آن افزوده است.
روايات مأثور در آن، مورد توجه بوده و از گفتار صحابه و تابعين نيز استفاده شده است. در مواردى به سبب نزول آيات اشاره كرده و از مقارنه بين مذاهب و تفصيل گفتار خوددارى كرده است و چون درنظر داشته تفسيرش موجز باشد، از مباحث لغوى، قرائات، بيانى و كلامى به‏دور بوده است. او در اين تفسير ضمن دفاع از مذهب زيديه و شرح آيات فقهى برمبناى فقه زيدى، از تعصب و اظهارنظر بدون دليل خوددارى نيز كرده است. «2»
11- مسالك الافهام الى آيات الاحكام‏
تأليف جواد كاظمى (م قرن 11 ق) كه به زبان عربى بوده و براساس مذهب شيعه اثنى‏عشرى تنظيم شده است. او براساس ترتيب ابواب فقهى همت گمارده‏
__________________________________________________
(1). همان، ص 705.
(2). ايازى، همان، ص 674.

و در موضوعات فقهى، آيات را گردآورى و تفسير كرده است. در تفسير مسالك الافهام به آرا و مذاهب فقهى اهل سنت توجه شده و نوعى مقارنه بين آنها درنظر گرفته شده است.
در تفسير هرآيه، اهتمام به شناسايى لغت و اعراب آنها داشته و در برخى موارد، ضمن بيان مطالب فقهى، به نكات تفسيرى غير فقهى نيز پرداخته است. از روايات معصومين عليهم السّلام و گفتار صحابه كمك گرفته و آنها را در مواردى بسط داده است. «1»
12- التفسيرات الاحمديه‏
تأليف احمد بن ابى سعيد بن عبد اللّه (م 1130 ق) معروف به ملاجيون حنفى، از عالمان بزرگ حنفيه و به زبان عربى است. تفسير ملاجيون از تفسيرهاى فقهى حنفى به همراه مقارنه با ديگر مذاهب اهل سنت و شيعه و براساس ترتيب آيات قرآنى است.
غالب آيات الاحكام در كتاب التفسيرات الاحمديه به شكل موجز و مختصر تفسير شده است. احمد بن ابى سعيد گفتار فقيهان را ذكر كرده و براى تثبيت مذهب حنفى، برخى از آنها را ترجيح داده و برآن استدلال كرده است.
او در تفسيرش از روايات نبوى صلّى اللّه عليه و اله و سلّم و گفتار صحابه بهره برده و از ذكر اسرائيليات پرهيز نداشته است. ملاجيون، از كتاب‏هاى انوار التنزيل بيضاوى و كشاف زمخشرى كمك گرفته و در مواردى به مباحث غير فقهى نيز به تناسب موضوع بحث پرداخته است. وى ضمن گفتار عالمان اهل سنت در مباحث كلامى و اصولى به طرفدارى از اشاعره، ديدگاه‏هاى معتزله را نقد كرده است. «2»
__________________________________________________
(1). معرفت، همان، ج 2، ص 372.
(2). ايازى، همان، ص 252.



 

انجمن‌ها
دانشگاه‌ها
پژوهشگاه‌ها
مراجع عظام
سایر

انتشار محتوای این وبگاه تنها با ذکر منبع مجاز میباشد

X
Loading