چکيده
قرائت و تفسیر قرآن کریم ازمهم‌ترین مباحث میان رشته¬ای علوم قرآن به شمارمی¬روند. قرائت به الفاظ و تفسیر به معانی قرآن تعلق دارد. از آنجائی که معانی تابع الفاظ هستند بین قرائت و تفسیر ارتباط مستقیمی‌وجود دارد. به طوری که برخی معتقدند تفسیر علمی‌است که درباره کیفیت تلفظ کلمات قرآن و مفهوم و احکام آن در حالت مفرد و مرکب بحث می¬کند و قرائت را جزء تفسیر می¬دانند. قرائات شاذ به عنوان یکی از انواع قرائات قرآن کریم که برخی از آن به قرائات تفسیری تعبیر می¬کنند ازگذشته مورد توجه مفسران بوده است. قرائت شاذ با وجود تعاریف مختلف به معنای قرائتی است که به طریق متواتر و مستفیض که معمولاً مردم مقبولیت آن را می‌پذیرند، نقل نشده باشد. در حقیقت، قرائت شاذ به قرائتی گفته می¬شود غیر از طریق راویانی که ابن مجاهد برای قراء سبعه وابن جزری برای قراء عشر برگزیدند وروایت کردند نقل شده باشد شناخت جایگاه وکارکردهای مختلف قرائات شاذ همچون توسعه¬ و تبیین معانی آیات در تفسیر فریقین، مسأله پیش رو در این پژوهش است در آیاتی که قرائات شاذ با ایجاد تعدّد و کثرت معانی، بر معنای قرائت مشهور، معانی جدیدی اضافه می¬کنند ازآن به توسعه معنا تعبیر می¬کنند. اما در مواردی که قرائات شاذ بدون این‌که معنای جدیدی بر معنای قرائت مشهور اضافه کنند معنای قرائت مشهور را توضیح می¬دهند و یا یکی از وجوه معانی آن را تأیید می¬کنند، به آن تبیین معنا گفته می-شود. بنابراین با پردازش و تحلیل نمونه آیاتی از قرائات شاذ می¬توان به نوعی بر خوانش¬های تفسیری آیات افزود و کارکرد آن‌ها را نمایان ساخت.
کلیدواژه‌ها: قرائت شاذ، اعتبار قرائت، تفسیر فریقین، تبیین معنا، توسعه معنا.
