کتاب

علم الدرايه المقارن ( تعريب : انور الرصافي )

علما محدثان شیعه و اهل سنت، از نخستین قرون اسلامی، برای برپایی کرسی تدریس حدیث و پژوهش در آن، کوشش بسیار کرده اند که از جلمه پرداختن به اصطلاحات حدیثی و تحلیل آنها می باشد. این کتاب با بیان بیش از یکصد اصطلاح حدیثی، با نگاه تطبیقی بین اصطلاحات حدیثی شیعه و اهل سنت تدوین شده و شامل حدیث از نظر تعداد راویان، حالات راویان و اوصاف حدیثی میباشد که آگاهی از هر یک در ارزیابی و اعتبار سنجی احادیث، سودمند است.

دروس في علم الدراية

تاريخ الحديث

إنّ دراسة «تأريخ تدوين الحديث» ـ وهي من جملة المباحث التّأريخيّة ـ لا تقلّ أهميّتها عن دراسة النّصوص الحديثيّة نفسها؛ وذلك لأنّ دراسة كيفيّة تدوين الحديث منذ بداياته وإلى الآن تؤدّي بنا إلى الوقوف بوضوح على تأريخ الحديث، ومن ثمّ يمكن الاعتماد على المصادر الرّوائيّة. وعلى خلاف ذلك لو كان هناك أیّ نوع من الغموض والإبهام والتّرديد في «تدوين الحديث»، فإنّ هذا قد يسبّب إيجاد عشرات الشّبهات في ذهن الإنسان، ويولّد الشّك في هذا التّراث الحديثي ممّا يؤثّر في مقدار اعتباره وحجيّته، ولهذا وجدنا كبار المحدّثين من الشّيعة قد اهتموا ـ علاوة على تدوين الحديث ـ بكيفيّة تدوينه.

درسنامه آشنايی با نهج البلاغه

این اثر به بررسی مفهومی و مبنایی نهج‌البلاغه در قالب هفت درس شامل مباحث: کلیات نهج‌البلاغه، انگیزه و شيوه گردآوری این اثر عظیم، کتاب‌شناسی نهج‌البلاغه، هندسه و زیبایی‌شناسی کلام نهج‌البلاغه و اعتبار روش‌شناسی نهج‌البلاغه مي‌پردازد و در ادامه، به صورت مفهومی به دو موضوع خداشناسی در عینیت زندگی و دنیازدگی در نهج‌البلاغه پرداخته می‌شود.

اعجاز القرآن (تعریب قاسم البيضاني)

گرچه زمان دقیق آغاز پیدایش بحث اعجاز قرآن بر ما پوشیده است، اما با بررسی های تاریخی می توان دریافت که این مبحث از نیمه دوم قرآن دوم آغاز شده است. نخستین مرحله از مباحث اعجاز قرآن، در آثار متکلمان ، مفسران و ادیبان یافت می شود که معتقد بودند قرآن نشانه و برهانی بر رسالت پیامبر (ص) است.

روش های تفسیر قرآن

تفسیر قرآن که مربوط به دانش فهم معانی آیات است، همواره مورد توجه مفسران فریقین از صدر اسلام تاکنون بوده، هر یک از مفسران با توحه مبانی خود در تفسیر به روشی خاص در فهم و تفسیر آیات قرآن استناد جسته اند که در مواردی نتایجی متفاوت را به همراه آورده است. در کتاب روش های تفسیری قرآن که قبلا چند نوبت توسط دانشگاه قم منتشر شده و اکنون با ویرایش جدبد ارائه می شود، تلاش شده تا روشهای متعارف در تفسیر که شامل روش قرآن به قرآن، روایی، عقلی و باطنی است، تحلیل و بررسی شود؛ و ضمن معرفی بیش از صد تفسیر به گراریشهای تفسیری نیز پرداخته شده است.

نزول قرآن و رویای هفت حرف

در روایتی نبوی به نقل از منابع اهل سنت آمده است که نزول قرآن بر هفت حرف می باشد. این روایت منشا مناقشه و معرکه ارا در بین علمای علوم قرآنی به ویژه علمای اهل سنت شده است.
نزول قرآن و رویای هفت حرف پژوهشی است دربازه روایت یاد شده و آن را از نظر سند، دلالت و ... بررسی می کند. از مباحث کتاب است:
حدیث سبعه احرف و بررسی آن، بررسی و نقد برخی از دیدگاه های دانشمندان اهل سنت و مستشرقان درباره حدیث سبعه احرف، قرائات و سبعه احرف، منزلت سبعه احرف نزد علمای شیعه.

در این اثر تعداد 30 مقاله برگزیده در حوزه قرآن و حدیث به نگارش در آمده است این مقالات پیش از این در مجلات معتبر منتشر شده و اکنون پس از بازنگری در ساختار کتاب جهت استفاده از طلاب و دانشجویان منتشر گردید.
برخی از این مقالات با مشارکت گروهی از محققان بوده است و غالبا در موضوعاتی که جز مسائل حوزه قرآن و حدیث می‌باشد تدوین شده است.

در این اثر، بعد از تعریف برخی از اصطلاحات مربوط به مبانی تفسیر قرآن، به مباحثی همچون انواع و اقسام مبانی تفسیر پرداخته شده و در ادامه، اهم مبانی تفسیر مانند قدسی بودن قرآن، نص و قرائت واحد قرآن، امکان جواز تفسیر، حجیت ظهور قرآن، نیاز مخاطبان قرآن به تفسیر، ساختار چند معنایی قرآن، زبان قرآن، منابع تفسیر، انسجام و پیوستگی آیات و جامعیت قرآن از نظر مفسران فریقین بررسی و تحلیل شده است.
در پایان هر فصل ضمن آوردن خلاصه مباحث پرسش‌ها آموزشی مطرح در ادامه به موضوعاتی جهت پژوهش و مطالعه بیشتر پرداخته شده است.

مفسران فریقین به ویژه مفسران امامیه از عهد رسالت تاکنون، برای فهم معانی و مقاصد آیات قرآن کوشش نموده و هر یک با توجه به مکتب تفسیری خویش، روش و گرایش خاصی را در تفسیر قرآن انتخاب نموده‌اند.
در این کتاب روش‌ها و گرایش‌های تفسیری بررسی و تلاش می‌شود تا در شانزده درس روش‌های تفسیری قرآن به قرآن، روایی، عقلی و نیز گرایش‌های تفسیری ادبی، کلامی، علمی، اجتماعی و عرفانی بررسی شود.
در ذیل هر یک از دروس به مطالبی از جمله مفهوم شناسی، پیشینه، مبانی، آسیب‌ها و مهم‌ترین تفاسیر هر یک از روش‌ها و گرایش‌های تفسیری اشاره شده است.