• العربية
  • English
  • فارسی
 
امام زمان (عج) (دعای فراوان) :

برای تعجیل فَرَج زیاد دعا کنید، زیرا همین دعا کردن، فَرَج و گشایش شماست.

   
 
 
 

تفسير ادبى‏


تفسير ادبى‏ ( کتاب روشهای تفسیر )
نخستين صبغه و گرايش اجتهادى، پرداختن به تفسيرهاى ادبى است كه گروهى از مفسران با گرايش به مباحث ادبى و نحوى به تفسير اجتهادى قرآن مى‏پردازند. در چنين تفسيرهايى، اهميت فوق‏العاده‏اى به مباحث واژگان‏شناسى لغات زبان عرب داده شده و بر پژوهش‏هاى لفظى و عبارتى نيز براى كشف مفاهيم و مقاصد قرآن تأكيد شده است. چنين مفسرانى با كمك از علوم ادبى و تسلط برآنها مانند صرف و نحو به تفسير آيات مى‏پردازند و معانى آيات را باتوجه به تركيب كلمات و قرائت آنها، اجتهاد و بيان مى‏كنند.
آگاهى به زبان عربى به شكل كامل و دربردارنده، از نخستين ابزار فهم قرآن است و مفسران ادبى با تأكيد برآن به‏طور غالب راه تفسير را پى‏گرفته‏اند. آنان معتقدند كه قرآن به زبان عربى نازل شده، و ازاين‏رو، مى‏بايست قواعد آن را به‏طور كامل فراگرفت و به‏كار بست تا فهم معانى آن ميسّر شود. از امام صادق عليه السّلام نيز چنين روايت شده است:
تعلّموا العربيّة فانّها كلام اللّه يكلّم به خلقه؛
زبان عربى را فراگيريد كه قرآن به زبان عربى است و خداوند با مردم با اين زبان سخن گفته است.
______________________________
(1). ابو جعفر صدوق، خصال، ص 258.
روشهاى تفسير قرآن، ص: 216
به گروهى از تفسيرها كه يا گرايش غالب و يا يكى از گرايش‏هاى آنها ادبى است، اعم از شيعه و اهل سنّت، به ترتيب عصر و زمان حيات مفسران آنها اشاره مى‏شود:
1- التحصيل فى مختصر التفصيل‏
تأليف ابو العباس احمد تميمى اندلسى (م 440 ق) از مفسران عالم تشيع و از بزرگان علم نحو و ادبيات عرب، به زبان عربى و دربردارنده تمامى آيات است. او در تفسيرش به نكته‏هاى ادبى، اعم از صرف و نحو در شناخت كلمات و مباحث كلامى و اعتقادى پرداخته است. تميمى در تفسير آيات، به بررسى كلمات از جهت ادبى، قرائات و اعراب پرداخته و از روايات معصومين عليهم السّلام نيز استفاده كرده است. او همراه با روايات، گفتار صحابه و تابعين را نيز بيان كرده است.
ابو العباس به بررسى مباحث كلامى و حكمى در تفسير آيات نيز توجه و آنها را بيان داشته است. او نخست كتاب تفسيرى التفصيل الجامع لعلوم التنزيل را نوشت كه به علت مخالفت حاكم اندلس، تفسير مذكور از وى گرفته شد، اما سپس مصمم شد تا تفسير ديگرى را فراهم آورد كه آن را التحصيل فى مختصر التفصيل ناميد.
2- تفسير جوامع الجامع‏
تأليف امين الاسلام ابو على فضل بن حسن طبرسى (م 548 ق)، از عالمان بزرگ عالم تشيع و به زبان عربى است. طبرسى داراى سه تفسير است: مجمع البيان، الكافى الشافى، جوامع الجامع. مرحوم طبرسى، نخست تفسير مجمع البيان را تدوين كرد كه مشهورترين اثر او است، سپس تفسير الكافى الشافى و در نهايت، تفسير جوامع الجامع را به درخواست فرزندش با هدف پرداختن به نكات ادبى، لغوى و بلاغى در
______________________________
(1). دائرة المعارف تشيّع، ج 4، ص 506؛ زركلى، الاعلام، ج 1، ص 184.
روشهاى تفسير قرآن، ص: 217
مجموعه‏اى موجز فراهم آورد.
تفسير جوامع الجامع دربردارنده تمامى آيات قرآن و به شكل گزيده‏گويى است كه نكات ادبى و واژگان‏شناختى كلمات قرآن را به ضميمه نكات بلاغى بيان داشته و در مواردى مباحث كلامى آن را، بررسى كرده است. طبرسى در آغاز هرسوره به مكى يا مدنى بودن، عدد آيات و فضيلت سوره‏ها، قرائات، لغت و تفسير كوتاه و گزيده هر آيه مى‏پردازد. در مواردى به نقل اقوال اهتمام داشته و از پرداختن به توضيح آيات فقهى خوددارى كرده است، هم‏چنين به‏طور مختصر به نقل روايات از اهل بيت عليهم السّلام مى‏پردازد و در مباحث كلامى نوعى تعريض نسبت به كشاف دارد. تفسير جوامع الجامع از متون درسى به حساب مى‏آمده است.



 

انجمن‌ها
دانشگاه‌ها
پژوهشگاه‌ها
مراجع عظام
سایر

انتشار محتوای این وبگاه تنها با ذکر منبع مجاز میباشد

X
Loading