مبانی و روش تفسیري حرالّی اندلسی

مبانی و روش تفسیري حرالّی اندلسی

چکیده:
حرالیّ اندلسی از مفسران صوفی مالکی در قرن ششم هجري و تفسیر او « مفتاح الباب
المقفل لفهم القرآن المنزّل » از با ارزشترین تفاسیر غرب جهان اسلام است که ضمن
تأثیرپذیري از برخی از تفاسیر اهل بیت بر تفاسیر بعد خود تأثیر آشکاري داشته است.
محتواي مهم آن، ضرورت تحقیق و معرفی این اثر ارزشمند را به طور تخصصی و
روشمندانه، ضروري می سازد. در تحقیق پیش رو، پس از معرفی اجمالی مؤلف، گزارشی
از تراث تفسیري او به منظور شناخت روش، گرایش و مبانی حرالیّ ارائه شده . در این
مقاله کوشش میشود تا به روش توصیفی تحلیلی، ضمن تبیین جایگاه و اهمیت تفسیر
باقی مانده از حرالّی، روش، گرایش و برخی مبانی وي، در کتاب مفتاح الباب المقفل بیان
شود و به نظر می رسد که حرالیّ نخست روش قرآن به قرآن را با استناد به روایات نبوي
و کلام صحابه و تابعین، مورد توجه قرار داده و از نظر گرایش در نوع تفاسیر تربیتی و
واعظانه است. در مبانی تفسیر، حرالیّ معتقد است که دانش تفسیر در اختیار حضرت علی
و اهل بیت علیهم السلام است و فهم واقعی آیات، نیازمند مراتب نفسانی و موهبت الهی
است.
کلیدواژه ها: مفتاح الباب المقفّل، حرالیّ، روش شناسی تفسیر، مفسران اندلس، تصوف
حرالیّ.

سید رضا مؤدب . .reza@moaddab.ir . استاد گروه قرآن و حدیث، دانشگاه قم .
روح الله محمد علی نژاد عمران . .r_alinejad_omran@yahoo.com دانشجوي دکتري علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قم
مریم سادات مؤدب .maryams.moadab@yahoo.com دانشجوي کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قم
دوفصلنامه علمی پژوهشی پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن / شماره سوم / پاییز و زمستان .