تحلیل روایت تفسیری منتقله ابن فحام درخصوص کاستی از آیۀ 33 آل عمران در امالی شیخ طوسی

تحلیل روایت تفسیری منتقله ابن فحام درخصوص کاستی از آیۀ 33 آل عمران در امالی شیخ طوسی
سید رضا مؤدب* . کاظم زمانی پهمدانی**

چکیده:
شیخ طوسی در کتاب امالی، روایتی را از ابن فحام ( شیخ عامی خود ) نقل می کند مبنی بر اینکه امام صادق (ع) آیۀ 33 سورۀ آل عمران را با عبارت « وآل محمد » قرائت می فرمود و تصریح می کرد که این عبارت در متن آیه نازل شده است. روایت یادشده گویای نوعی تحریف به کاسیتی در آیۀ شریفه است؛ درحالی ک اعتقاد مشهور و اجماع علمای شیعه ، عدم تحریف قرآن کریم است، چه به زیاده چه به کاستی. ابن فحام از اساتید و مشایخ شیخ طوسی است که برخی از علمای رجال شیعی و سنی او را عامی شمرده اند. در سند روایت نیز افرادی عامی، ضعیف و مجهول وجود دارند. روایت ابن فحام در هیچ یک از منابع شیعی پیش از شیخ طوسی نیامده است. علاوه بر این ها در روایت یادشده، شواهدی وجود دارد ک دالّ بر منتقله بودن آن است. در این مقاله ، هم شواهد درون متنی وهم شواهد برون متنی آن بررسی شده که همگی بیانگر انتقال روایت ابن فحام از مدرسۀ خلفا به مدرسۀ اهل بیت است .
کلیدواژه ها: روایات منتقله ، ابن فحام، آل محمد. تحریف به کاستی .

moadab_r113@yahoo.com / * استاد تمام گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه قم
** دانشجوی دکترای تخصصی رشته تفسیر تطبیقی گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه قم
zamani.k@chmail.ir
دوفصلنامه علمی پژوهشی حدیث پژوهی
سال نهم، شمارۀ هفدهم، بهار و تابستان 139۶