• العربية
  • English
  • فارسی
 
امام جعفرصادق (علیه‌السلام) :

لَو لَمْ یبْقَ منَ الدُّنیا اِلاَّ یومٌ واحِدٌ لَطَوّلَ اللهُ ذلِكَ الیومَ حَتّی یخرُجَ قائمُنا أَهْلَ البَیت.
اگر از عمر دنیا تنها یک روز مانده باشد خداوند آن روز را آنقدر طولانی می‌کند تا قائم ما اهل بیت(علیه‌السلام) ظهور یابد. (منتخب‌الاثر، ص ٢٥٤)

   
 
 
 

تفاسیر اهل سنت ( کتاب روشهای تفسیر )


تفاسیر اهل سنت ( کتاب روشهای تفسیر )
12- تفسير القرآن العظيم‏
تأليف عماد الدين ابو الفداء اسماعيل بن كثير قرشى دمشقى (م 774 ق) و به زبان عربى است كه معروف به تفسير ابن كثير و از مشهورترين تفسيرهاى روايى اهل سنت است.
______________________________
(1). ايازى، همان، ص 247.
(2). ايازى، همان، ص 598؛ ذهبى، التفسير و المفسرون، ج 1، ص 310.
روشهاى تفسير قرآن، ص: 208
او محدّث، فقيه، مفسر و داراى مذهب فقهى شافعى بوده و صاحب آثارى، مانند الباعث الحثيث الى معرفة علوم الحديث و فضائل القرآن و تاريخ جمعه و كتابته است. تفسير او در بين اهل سنت متداول و مورد توجه بوده است.
ابن كثير در تفسير آيات ابتدا از آيات ديگر و سپس از روايات، لغت و سبب نزول آيات، كمك گرفته است. سند روايات را تا حدّ امكان بيان داشته و به نقد و بررسى و ترجيح برخى بر ديگرى پرداخته است. از بررسى آيات فقهى هم غفلت نكرده و سعى داشته از اسرائيليات در تفسير پرهيز كند.
13- جواهر الحسان فى تفسير القرآن‏
تأليف ابو زيد عبد الرحمن بن محمد ثعالبى (م 875 ق) معروف به تفسير ثعالبى و به زبان عربى است. تفسير او روايى، موجز و دربردارنده تمامى آيات قرآن است كه در آن بر لغت و نحو و قرائات عنايت كرده است. تفسير او برگرفته از تفسير و روش عبد الحق ابن عطيه است. روايات را غالبا بدون سند آورده و از اسرائيليات نيز به‏دور نبوده است، ولى پس از ذكر آنها، به نوعى اشاره به نقد غير مستقيم آنها دارد. به گفتار صحابه و تابعين تا حدّ امكان نيز پرداخته است.
14- الدرّ المنثور فى التفسير بالمأثور
تأليف جلال الدين ابو الفضل عبد الرحمن بن ابى بكر سيوطى (م 911 ق) و به زبان عربى است. سيوطى، مفسر، محدّث، فقيه و از شخصيت‏هاى بزرگ اهل سنت و صاحب فضل و علم وافر بوده است. او داراى آثار فراوانى، مانند الاتقان فى علوم القرآن، لباب النقول فى اسباب النزول و معترك الاقران فى اعجاز القرآن است. او
______________________________
(1). ذهبى، همان، ص 244.
(2). همان، ص 248.
روشهاى تفسير قرآن، ص: 209
قبل از تأليف تفسير، كتاب ترجمان القرآن را تدوين كرد كه دربردارنده بر تفسير پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم و روايات زيادى با ذكر سند است، ولى سپس تصميم گرفت در آن تغييراتى ايجاد كند، درنتيجه، آن را به‏طور مختصر، با حذف سندها و به نام الدر المنثور منتشر كرد.
سيوطى روايات را بررسى سندى و دلالتى نكرده و تنها به ذكر روايات و گفتار صحابه و تابعين پرداخته است. اسرائيليات در تفسير او بدون نقد و بررسى ذكر شده، لذا تفسير او نيازمند بررسى روايات تفسيرى است. او داراى تفسير ديگرى نيز به نام مجمع البحرين و مطلع البدرين است كه كتاب اتقان نيز به عنوان مقدمه آن فراهم شده، ولى ناتمام ماند و ظاهرا مطالب آن مندرج در تفسير الدر المنثور است.
15- فتح البيان فى مقاصد القرآن‏
تأليف ابو الطيب سيد محمد بن حسن قنوجى (م 1307 ق) به زبان عربى و دربردارنده همه آيات قرآن است. او در تفسير خود، بين روايت و درايت، جمع و سازگارى كرده و به روايات و لغت و آيات الاحكام نيز پرداخته است. رواياتى كه به نظرش صحيح مى‏رسيده به همراه گفتار صحابه و تابعين، بيان مى‏كند. از بيان اسرائيليات پرهيز كرده و نقل آنها را نادرست مى‏داند و بر مفسران ديگر كه به نقل آنها پرداخته، ايراد گرفته است.
قنوجى به آيات الاحكام براساس مذهب شافعى تفسير كرده است و آراى فقيهان را، همراه با نقد و بررسى آنها بيان مى‏كند و ظاهرا پس از تفسير فتح البيان، كتاب تفسير فقهى نيل المرام را نيز در خصوص آيات الاحكام تدوين كرده است. در مسائل كلامى، همسو با متفكران اشاعره است و آيات را برهمان اساس توجيه و تفسير مى‏كند.
______________________________
(1). ذهبى، همان، ج 2، ص 252؛ معرفت، همان، ج 2، ص 332.
(2). ايازى، همان، ص 535.
روشهاى تفسير قرآن، ص: 210
مهم‏ترين تفسيرهاى مأثور روايى اهل سنت‏
تفسيرهاى مأثور روايى مذكور از اهل سنت، كه براساس ترتيب زمان وفات مؤلفان آنها ذكر شده، از مهم‏ترين تفسيرهاى روايى اهل سنت هستند. در بين آنها برخى مهم‏تر و معروف‏تراند كه به نظر مى‏رسد ترتيب آنها چنين باشد:
1- جامع البيان فى تفسير القرآن، طبرى (م 310 ق).
2- الدر المنثور فى التفسير بالماثور، سيوطى (م 911 ق).
3- تفسير القرآن العظيم، ابن كثير دمشقى (م 774 ق).
4- المحرر الوجيز فى تفسير الكتاب العزيز، ابن عطيه (م 542 ق).
5- الكشف و البيان عن تفسير القرآن، ثعلبى (م 427 ق).
6- جواهر الحسان فى تفسير القرآن، ثعالبى (م 875 ق).
7- تفسير القرآن، صنعانى (م 211 ق).
8- تفسير كتاب اللّه العزيز، هود بن محكم هوارى (م 280 ق).
9- تفسير القرآن العظيم، ابى حاتم رازى (م 327 ق).
10- بحر العلوم، سمرقندى بلخى (م 375 ق).
11- معالم التنزيل فى تفسير القرآن، بغوى (م 516 ق).
12- تفسير النسائى، نسائى (م 303 ق).
13- لباب التاويل فى معانى التنزيل، خازن (م 741 ق).
14- التسهيل لعلوم التنزيل، محمد بن احمد، ابن جزى كلبى (م 741 ق).
15- فتح البيان فى مقاصد القرآن، ابو الطيب سيد محمد بن حسن قنوجى (م 1307 ق).
روشهاى تفسير قرآن، ص: 211



 

انجمن‌ها
دانشگاه‌ها
پژوهشگاه‌ها
مراجع عظام
سایر

انتشار محتوای این وبگاه تنها با ذکر منبع مجاز میباشد

X
Loading