تفسیر اجتماعی (6)

10- من هدى القرآن‏

تأليف سيد محمد تقى مدرسى از عالمان معاصر شيعه است. اين تفسير به زبان عربى و شامل تمامى آيات قرآن است. آيت اللّه مدرسى با گرايش به مسائل اجتماعى‏ و تربيتى به تفسير آيات پرداخته و با رويكردى جديد به تبيين آيات و با هدف حلّ معضلات اجتماعى، تربيتى و اخلاقى همت گماشته است.

از تفسير مجمع البيان، الميزان و نور الثقلين، نقل ‏قول كرده و روايات و گفتار صحابه را در تفسيرش بيان مى‏كند. از اسرائيليات پرهيز داشته و مسائل اعتقادى و كلامى را بر مبناى كلام شيعه، بررسى كرده است. در مقدمه تفسير به بخشى از مباحث مقدماتى در تفسير قرآن با رويكردى اجتماعى پرداخته است. «1»

11- التفسير القرآنى للقرآن‏

تأليف عبد الكريم خطيب، از عالمان معاصر اهل سنت، داراى فقه شافعى، به زبان عربى و شامل تمامى آيات قرآن است. تفسير عبد الكريم خطيب، از تحليل‏هاى اجتماعى در تفسير آيات برخوردار است. او از شأن نزول آيات بحث كرده و مباحث اجتماعى و كلامى را در تفسير آيات موردنظر داشته است.

از تفسير علمى آيات هراس نداشته و به نظريه‏هاى علمى درباره تفسير آيات قرآن، توجه مى‏كرد، هم‏چنين از روايات، گفتار صحابه و تابعين نيز در گرايش تفسيرى خود بهره برده است. «2»

12- المنير

تأليف وهبة الزحيلى از عالمان حنفى‏مذهب معاصر در شام، به زبان عربى و شامل تمامى آيات قرآن است. زحيلى تفسيرش را به سبكى جديد و اسلوبى نوين و براساس پرداختن به مسائل و معضلات اجتماعى و كلامى بنا نهاده است.

به نظريه‏ هاى علمى اشاره كرده، و با كمك روايات سعى در نشان دادن عظمت قرآن در بيان مسير زندگى اجتماعى، داشته است.
__________________________________________________
(1). همان، ص 768.
(2). همان، ص 323.
روشهاى تفسير قرآن، ص: 286
--------------------------------------------------------------------------
در هرسوره به بيان فضايل و مطالب آن اشاره كرده و در هر بخش به شؤون اجتماعى قرآن و اعتقادات مسلمانان پرداخته است. او تلاش كرده تا در مقدمه تفسيرش، قرآن را كتابى گرانسنگ، معرفى كند و مراحل نزول و جمع آن را بيان نمايد. «1»

مفسران ديگرى نيز در گرايش و صبغه تفسير اجتماعى، همت گمارده ‏اند كه البته تفسير آنها داراى جهت و گرايش غالب ديگرى نيز بوده كه توضيح آن تفسير در همان بخش خاص آمده است.

براى اطلاع بيشتر به بخشى كه با علامت معين شده، مراجعه كنيد.

در اين مجال به ذكر نام آن تفسيرها به همراه جهت‏گيرى معروف و اصلى‏شان اشاره مى‏شود:

1- فى ظلال،/ سيد قطب (م 1386 ق)/- تربيتى.

2- حجة التفاسير،/ بلاغى (م 1399 ق)/- جامع.

3- المنار،/ عبده (قرن چهاردهم)/- تربيتى.

4- الميزان،/ طباطبائى (م 1402 ق)/- جامع.

5- نمونه،/ مكارم (معاصر)/- جامع.

6- تقريب القرآن،/ شيرازى (معاصر)/- جامع.

7- احسن الحديث،/ قرشى (معاصر)/- روايى.

8- صفوة التفاسير،/ صابونى (معاصر)/- جامع.

__________________________________________________
(1). همان، ص 684.
روشهاى تفسير قرآن، ص: 287