لَو لَمْ یبْقَ منَ الدُّنیا اِلاَّ یومٌ واحِدٌ لَطَوّلَ اللهُ ذلِكَ الیومَ حَتّی یخرُجَ قائمُنا أَهْلَ البَیت.
اگر از عمر دنیا تنها یک روز مانده باشد خداوند آن روز را آنقدر طولانی میکند تا قائم ما اهل بیت(علیهالسلام) ظهور یابد. (منتخبالاثر، ص ٢٥٤)
به حول و قوه الهی جلسه دفاع رساله جناب آقای ولیاله مهدویفر، مقطع دکتری، رشته مدرسی معارف اسلامی گرایش قرآن و متون اسلامی پنجشنبه ۰۶ آبان ۱۴۰۰ ساعت ۷:۳۰ صبح در دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید.
موضوع رساله: به حول و قوه الهی جلسه دفاع رساله جناب آقای ولیاله مهدویفر، مقطع دکتری، رشته مدرسی معارف اسلامی گرایش قرآن و متون اسلامی پنجشنبه ۰۶ آبان ۱۴۰۰ ساعت ۷:۳۰ صبح در دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید.
موضوع رساله: اعتبارسنجی روایات تاریخی و اعتقادی در روضه کافی.
استاد راهنما: حجتالاسلاموالمسلمین دکتر علی نصیری.
اساتید مشاور: حجتالاسلاموالمسلمین دکتر احمد غلامعلی و حجتالاسلاموالمسلمین دکتر کامران اویسی.
اساتید داور: حجتالاسلاموالمسلمین دکتر عبدالهادی مسعودی، حجتالاسلاموالمسلمین دکتر سیدرضا مؤدب، حجتالاسلاموالمسلمین دکتر مهدی غلامعلی.
جلسه دفاع، پس از قرائت چند آیه از کلامالله مجید و اعلام برنامه توسط استاد محترم راهنما شروع و سپس دانشجو به ارائه گزارشی از رساله و انجام اصلاحات درخواستی اساتید محترم داوران در جلسه پیشدفاع پرداخت.
در ادامه داوران محترم به نقد رساله پرداخته و نظرات خودشان را مطرح نمودند و بعد دانشجو و اساتید محترم راهنما و مشاور به نقد داوران پاسخ داده و یا برخی را پذیرفتند تا اصلاح شود. سپس اساتید به جهت ارزشیابی رساله به شور نشسته و نمره را مشخص نمودند. به بعد از آن صورتجلسه توسط استاد محترم راهنما قرائت و در آخر سوگندنامه توسط دانشجو خوانده شد.
چکیده رساله
ثقهالاسلام کلینی علاوه بر نگارش اصول و فروع کافی که شامل روایات اعتقادی، اخلاقی و فقهی است تعداد ۵۹۷ حدیث را در مجموعهای با عنوان روضه کافی گردآوری کرده است. فقهای زیادی به شرح و تفسیر روایات اصول و فروع پرداختهاند ولی متأسفانه به روایات روضه کمتر توجه شده است. و میتوان گفت روایات روضه که تعداد بسیاری از آن روایات از مضامین عالی برخوردار هستند مورد غفلت علمای شیعه واقع شده است. دلیل بنده برای اعتبار سنجی بخشی از روایات روضه را میتوان همین غفلت و در بعضی موارد خوانش افسانهای برخی از روایات روضه نام برد.
نوشتار حاضر به اعتبار سنجی سندی و دلالی تکتک روایات اعتقادی و تاریخی روضه (۳۵۸ حدیث) با معیارهای کارآمد پرداخته است و روش اعتبارسنجی بدینگونه است که بعد از تبویب موضوعی و موضوعبندی هر یک از روایات که بر آمده از متن حدیث است و ذکر سند کامل، ابتدا سند حدیث به صورت کامل مورد بررسی قرار گرفته است .
یعنی وضعیت و احوال راویان از کتب رجالی در کنار اسم راوی آورده شده است. بعد از ذکر نام راوی و اعتبار تکتک راویان، نظر رجالی علامه مجلسی در مرآت العقول در انتهای بررسی سندی گنجانده است چرا که وی در اعتبارسنجی حدیث سند را ملاک قرار داده است. لذا آوردن نظر علامه فقط اطلاعیابی از نظر ایشان در مورد صحت و یا رتبه مقبولیت حدیث است و این بیانگر استفاده کامل از نظر علامه برای ارزیابی نهایی حدیث محسوب نمیشود.
در مرحله دوم روایت، با قرائن و احادیث مشابه و خانواده مرتبط با آن حدیث، مورد بررسی دلالی و محتوایی قرار گرفته است لکن رساله پیشرو روایات اعتقادی و تاریخی روضه کافی را با قواعد و اصول و معیارهای متقدمین مورد بررسی قرار داده است.
آنچه که از تحقیق و تدوین رساله دریافت میگردد آن است که در انتساب روضه به ثقهالاسلام کلینی هیچ تردیدی وجود ندارد. دوماً با تدقیق در سبک کلینی در نگارش کافی، به دست میآید که سبک روضه همان سبک نگارش در اصول و فروع است و سوماً طرق روضه با اصول و فروع از هماهنگی لازم برخوردار است. ازاینرو میتوان گفت بسیاری از احادیث روضه با کمی تأمل در قرائن و روایات مشابه از صحت برخوردار هستند.
واژگان کلیدی
اعتبارسنجی، کلینی، روایت اعتقادی، روایات تاریخی، روضه کافی.