2- بدايع التفسير
تأليف شمس الدين ابن قيّم (م 1350 ق)، به زبان عربى و شامل بخش زيادى از سوره هاى قرآن است.
ابن قيّم داراى مذهب حنبلى بوده و به تفسير 109 سوره قرآن پرداخته كه در تفسيرش از تفسير آيه به آيه بيشتر بهره برده و مسائل اجتماعى را بررسى كرده است. همچنين از آيات قرآن براى تبيين نكته هاى مربوط به زندگى اجتماعى، كمك گرفته است.
او به تفسير موضوعى آيات اهتمام داشته و در ذيل برخى آيات، به آيات مربوط به همان موضوع نيز اشاره كرده است.
ابن قيّم از اسرائيليات دورى جسته و آن را بررسى و نقد كرده است. او فهم لغت قرآن را نيز مهم دانسته و آن را در خدمت برداشتهاى تفسيرى خود گرفته است. «1»
__________________________________________________
(1). ايازى، همان، ص 184.
-----------------------------------------------------------------------------
3- آلاء الرحمن فى تفسير القرآن
تأليف آيت اللّه محمد جواد بلاغى نجفى (م 1352 ق)، به زبان عربى و شامل سوره هاى فاتحه، بقره، آل عمران، نساء و بخشى از سوره مائده است.
مرحوم علّامه بلاغى از عالمان بزرگ شيعه است كه تفسير گرانقدرش آلاء الرحمن را در بيان مسائل اجتماعى و كلامى تدوين كرده است.
او در مقدمه تفسيرش به برخى مباحث علوم قرآنى از جمله اعجاز قرآن، صيانت قرآن از تحريف و قرائات پرداخته است.
بلاغى به شأن نزول، بيان نكته هاى ادبى و در مواردى بيان احكام فقهى پرداخته است.
او آيات قرآن را با بررسى تحليلهاى اجتماعى و پرداختن به جايگاه انسان در قرآن، رابطه او با خدا و با انسانهاى ديگر، تبيين كرده است.
ظاهرا با پايان يافتن زندگى دنيايى فرصت اتمام چنين تفسيرى از ايشان گرفته شد. «1»
------------------------------------------------------------------------------------------------
(1). معرفت، همان، ج 2، ص 437.
