تفسیر اجتماعی (3)

4- التحرير و التنوير

تأليف محمد طاهر بن عاشور، از عالمان اهل سنت قرن چهاردهم در مغرب‏زمين است كه شامل تمامى آيات قرآن و به زبان عربى است.

او به مباحث اجتماعى، ادبى و بلاغى و لغوى، اهتمام ورزيده و در تفسير هرسوره، به فضايل آن سوره، اهداف كلى آن، ترتيب نزول و معانى لغوى و بلاغى عبارات قرآن پرداخته است. ابن عاشور در تفسير خود عنايت به نكته‏هاى علمى تجربى داشته و مسائل و معضلات اجتماعى را در تفسير آيات، بررسى كرده است.

او از روايات نبوى صلّى اللّه عليه و اله و سلّم، گفتار صحابه و تابعين در تفسير مدد جسته و به آيات فقهى هم به ايجاز اشاره كرده است. ابن عاشور تلاش كرده تا مباحث اجتماعى، لغوى و بلاغى را در قرآن، مورد تدبّر قرار دهد. «2»
__________________________________________________
(1). معرفت، همان، ج 2، ص 437.
(2). ايازى، همان، ص 240.
-----------------------------------------------------------------------------------

5- الكاشف‏

تأليف آيت اللّه محمد جواد مغنيه (م 1400 ق)، به زبان عربى و شامل تمامى آيات قرآن است. او از فقيهان گرانقدر شيعه در جهان معاصر است كه به شيوه اجتماعى، تربيتى و كلامى به تفسير آيات پرداخته و ضمن اهتمام فراوان به بيان نكته‏ هاى اجتماعى در تفسير آيات به شبهات جديد نيز پاسخ داده است.

مغنيه بر اقناع نسل جوان در تفسير آيات، مبادرت كرده و به نيازهاى روز مسلمانان در تفسير آيات توجه كرده است.

مغنيه، به مسائل كلامى و اعتقادى شيعه در تفسير آيات پرداخته و نكته‏هاى ادبى و تاريخى آنها را بيان داشته است. او در تفسير قرآن، از ديگر آيات و روايات معصومين عليهم السّلام مدد جسته و تفسير خود را اقناعى مى‏داند كه موجب مى‏شود خواننده آن تفسير، نسبت به مسائل كلامى و اجتماعى اقناع شود.

از اسرائيليات پرهيز داشته و باورى به مناسبت بين آيات و سوره‏ها ندارد. در آيات فقهى، به اختصار، به تفسير آنها پرداخته و از بسط و توضيح آنها خوددارى كرده است. «1»

---------------------------------------------------------------------------------------------

(1). خرمشاهى، همان؛ معرفت، همان، ج 2، ص 477.

روشهاى تفسير قرآن، مودب . ص: 283