این کتاب که در گروه پژوهشی تاریخ و تمدن اسلامی دانشگاه معارف اسلامی و به قلم حجت الاسلام دکتر محمدباقر پورامینی و کوشش نعمت الله فیروزی سامان یافته به همت این دانشگاه و دانشگاه بین المللی امام رضا علیه السلام در ۴۳۲صفحه و در قطع وزیری منتشر شد.
دوران امامت امام رضاعلیه السلام (۱۸۳ــ۲۰۳ق) علاوه بر آنکه از ساحتهای اعتقادی و فرهنگی، دورانی کم نظیر و بلکه بی نظیر است، از جهت سیاسی نیز دورانی ویژه به حساب می آید. پیشنهاد ولایت عهدی به حضرت، حضور در ایران، فراوانی مناظره‌ها، مواجهه با فرقه انحرافی واقفیه و فراوانی تحرکهای علویان در آخرین سال های امامت آن حضرت و … از جمله مواردی است که به اهمیت این دوران می افزاید.
هجرت و حضور امام رضا علیه السلام در ایران به لحاظ تأثیر عمیق و ماندگارش در حیات اعتقادی شیعیان نقطه عطفی به شمار می رود، و درست از همین رو، نیازمند حجم عظیمی از فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی برای بازنمایی این رخداد عظیم است. گذشت زمان نه تنها از اهمیت بحث در این موضوع نکاسته، بلکه بر آن افزوده است، هم اکنون که پیش از دوازده قرن از شهادت امام رضا علیه‌السلام می‌گذرد آستان ملائک پاسبان آن امام همام همچنان نقطه اتکای جامعه شیعی و کعبه آمال و قبله نیاز مردم این آب و خاک و بسیاری از ارادتمندان آن حضرت است از دیگر کشورهاست. بارگاه با عظمتش در طول تاریخ و کشاکش‌های پرآشوب کانون توجه عاشقان اهل بیت علیه‌السلام بوده و کشتی طوفان میهن ما را از گرداب سقوط و پریشانی نجات داده است و در بحرانها و بروز فتنه ها ملت ایران را راهنمایی کرده است.
هدف از تهیه چنین جستاری تبیین صحیح و روان حیات و معارف رضوی است. یک نکته اساسی در خور یادکرد این است که اساساً تبیین عمیق پژوهشی حیات و معارف امام رضا علیه السلام مطمح نظر نگارنده محترم در این اثر نبوده است بلکه تلاش شده است با تکیه بر منابع اصیل مهمترین سؤالات در سیره و زندگی و معارف امام رضا علیه السلام پاسخ داده شود. استفاده از گفتار عاری از ابهام، ایهام و غموض شرط لازم آگاهیدن مردم از حقایق و رسوخ دادن باورهای رضوی به ذهن و ضمیر آنان است. یک اندیشمند و پژوهشگر در حوزه مطالعات دینی، در عین حفظ اصالت و عمق هر رأی و فکر، می‌تواند آن را به واضح‌ترین صورت ممکن، یعنی با نزدیک‌ترین بیان به مرتبه فهم توده مردم، به مخاطبان خود انتقال دهد. آنسان که ملاحظه می‌گردد؛ کاربست پرسش و پاسخ برای تبیین هرچه بهتر مطالب در ذهن مخاطب است.
امید است انتشار این اثر، گام نخست برای ارائه آثاری دیگر به شکلی کاملتر باشد. به هر روی، نظر به این که این تجربه در عرصه تبلیغ معارف رضوی است و از سویی دیگر نیازمند شدید جوانان دور اندیش است تدوین چنین مجموعه‌هایی نیازمند نگاه تیزبین همه خوانندگان بزرگوار میباشد.
