جایگاه مباحث حدیثی در نظریات علوم قرآنی از دیدگاه آیت‌الله معرفت(ره)
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
حسین ستار 1 محسن قاسمپور 2 الهام جمشیدی 3
1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
2 استاد تمام گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
3 دانشجوی دکتری، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
چکیده
سنت و حدیث که از قدیمی‌ترین و کاربردی‌ترین منبع در علوم قرآنی به شمار می‌آید، در آثار محمدهادی معرفت (1309-1385ه.ش)دایرۀ کاربردی گسترده‌ای را در بر می‌گیرد. از یک سو، شاهد آن هستیم که مأثورات از همان دوران نخست درزمینۀ کشف مفاهیم علوم قرآنی بسیار سودمند هستند؛ و ازسوی دیگر این منبع کمابیش مورد غفلت دانشمندان علوم قرآنی قرار گرفته است که با توجه به کثرت دانشمندان اهل‌سنت در این عرصه تا حدودی قابل توجیه است.
مرحوم معرفت در نظریات علوم قرآنی خود عملاً به بازبینی و کاربرد جدی روایات روی آورده و آن‌ها را بر محوریت قرآن استوار ساخته است؛ ایشان با واکاوی مفاهیم علوم قرآنی در روایات مقبول اهل‌بیتt و صحابه به ابداع نظریات، تمایز بخشی و تبیین این مفاهیم پرداخته است. ایشان تمام مسائل قرآنی را از قرآن آغاز و به حدیث ختم می‌کند و بالعکس؛ این رویکرد حدیثی می‌تواند فصل الخطابی در مسئلۀ جایگاه سنت و حدیث از منظر وی باشد.
نوشتار حاضر برای تبیین این مسئله، نمونه نظریه‌های بطن، نسخ تدریجی، نزول قرآن در شب قدر و وحی در زمان بعثت، جاودانگی و عدم تحریف قرآن و... با استناد به روایات جری و تطبیق، روایات نسخ، روایات آغاز نزول، روایات عرضه به قرآن و... مطرح شده است تا نشان دهد رجوع این محقق قرآنی به مأثورات، بسیار راه گشا بوده و قابل استخراج است.
کلیدواژه‌ها
حدیث آیت‌الله معرفت مصدر تفسیری علوم قرآنی
