رواياتی از امام بزرگوار، ابو الحسن على بن موسى الرضا (ع) :
مرد مسلمان تا ده صفت نداشته باشد عقلش كامل نيست:
(مردم) به خيرش اميدوار، و از شرش در امان باشند. خير اندك دگران را بسيار شمارد، نيكى بسيار خود را اندك داند. از مراجعه ارباب حاجت ملول نشود. در تمام عمر از طلب علم خسته نشود. درويشى در راه خدا را از توانگرى دوستتر دارد. ذلت در راه او را از عزت در راه دشمنش بيشتر دوست دارد. گمنامى را از نامورى لذيذتر داند. سپس فرمود: دهم و چه دهمى؟ پرسيدند:
چيست؟ فرمود: هيچ كس را نبيند جز اينكه گويد او از من بهتر و پرهيزگارتر است، چه مردم دو گونهاند: يا بهتر و پرهيزگارتر بنظر مىرسند، يا بدتر و پستتر. اگر آن را بيند كه (در نظرش) بدتر و پستتر است گويد: شايد نيكى او در باطن باشد كه بهتر است، و نيكى من در ظاهر است كه برايم بدتر است، چون آن را بيند كه بهتر و پرهيزگارتر است در برابرش تواضع كند تا به وى ملحق شود، اگر چنين كند مجد و عظمتش بالا گيرد، خيرش پاكيزه و نامش نيك شود، و بر اهل زمانش سيادت و بزرگى يابد.
وَ قَالَ الرضا (ع): لَا يَتِمُّ عَقْلُ امْرِئٍ مُسْلِمٍ حَتَّى تَكُونَ فِيهِ عَشْرُ خِصَالٍ الْخَيْرُ مِنْهُ مَأْمُولٌ وَ الشَّرُّ مِنْهُ مَأْمُونٌ يَسْتَكْثِرُ قَلِيلَ الْخَيْرِ مِنْ غَيْرِهِ وَ يَسْتَقِلُّ كَثِيرَ الْخَيْرِ مِنْ نَفْسِهِ لَا يَسْأَمُ مِنْ طَلَبِ الْحَوَائِجِ إِلَيْهِ وَ لَا يَمَلُّ مِنْ طَلَبِ الْعِلْمِ طُولَ دَهْرِهِ الْفَقْرُ فِي اللَّهِ أَحَبُّ إِلَيْهِ مِنَ الْغِنَى وَ الذُّلُّ فِي اللَّهِ أَحَبُّ إِلَيْهِ مِنَ الْعِزِّ فِي عَدُوِّهِ وَ الْخُمُولُ أَشْهَى إِلَيْهِ مِنَ الشُّهْرَةِ ثُمَّ قَالَ ع الْعَاشِرَةُ وَ مَا الْعَاشِرَةُ قِيلَ لَهُ مَا هِيَ قَالَ ع لَا يَرَى أَحَداً إِلَّا قَالَ هُوَ خَيْرٌ مِنِّي وَ أَتْقَى إِنَّمَا النَّاسُ رَجُلَانِ رَجُلٌ خَيْرٌ مِنْهُ وَ أَتْقَى وَ رَجُلٌ شَرٌّ مِنْهُ وَ أَدْنَى فَإِذَا لَقِيَ الَّذِي شَرٌّ مِنْهُ وَ أَدْنَى قَالَ لَعَلَّ خَيْرَ هَذَا بَاطِنٌ وَ هُوَ خَيْرٌ لَهُ وَ خَيْرِي ظَاهِرٌ وَ هُوَ شَرٌّ لِي وَ إِذَا رَأَى الَّذِي هُوَ خَيْرٌ مِنْهُ وَ أَتْقَى تَوَاضَعَ لَهُ لِيَلْحَقَ بِهِ فَإِذَا فَعَلَ ذَلِكَ فَقَدْ عَلَا مَجْدُهُ وَ طَابَ خَيْرُهُ وَ حَسُنَ ذِكْرُهُ وَ سَادَ أَهْلَ زَمَانِهِ.
تحف العقول، الحرانی ، ص: 443
