اِنتَظِروا الفَرَجَ وَلا تَیأسُوا مِن رَوحِ الله.
همواره در انتظار باشید و یأس و ناامیدی از رحمت خدا به خود راه مدهید. (بحار، ج ١٥، ص ١٢٣)
حجة الاسلام و المسلمين دكتر حجّتى
از فضلاى حوزه و مدرسان بزرگوار علوم قرآن در دانشگاه. در كتاب تاريخ قرآن مىنويسند: روايت نزول قرآن بر هفت حرف با بيش از چهل تفسيرى كه دربارۀ آن بيان شده... به هيچ وجه از نظر شيعه قابل استناد و قبول نيست... به خصوص كه با روايت صحيحۀ امام صادق عليه السّلام كه مىفرمايد: نزل القرآن على حرف واحد من عند الواحد ، هم منافات دارد.
آية اللّه ميرمحمدى آية اللّه ميرمحمدى
نيز در بحث سبعة احرف در كتاب تاريخ و علوم قرآن، معتقد است: مراد از هفت حرف، معانى متعددى است كه در كلمات و آيات قرآنى است؛ ولى مردم جز اندكى از آنها را، درك نمىكنند.
علامه جعفر مرتضى
ايشان از جمله محققان در زمينۀ علوم قرآن معتقد است: حديثى كه بهمنزلۀ دليل و مجوزى براى اختلاف قرائات شده است، صحت ندارد... اولا: از دو امام باقر و صادق عليهما السّلام روايت شده است كه هر دو، روايت نزول قرآن بر هفت حرف را تكذيب نمودهاند .
چكيدۀ سخن عالمان شیعه :
با توجه به روايت امام باقر عليه السّلام و امام صادق عليه السّلام مبنى بر اين كه الفاظ قرآن داراى نزول واحد و از نزد واحد است و اختلاف قرائات ناشى از راويان است و تكذيب نزول قرآن بر سبعة احرف، و با توجه به اين روايت نبوى كه «اگر قرآن، آن چنان كه نازل شده بود، قرائت مىشد، دو نفر با هم اختلاف پيدا نمىنمودند» روشن مىشود كه قرآن بر الفاظ واحد نازل شده و پيامبر صلّى اللّه عليه و آله هم همواره به تصحيح قرائات پرداختهاند.
بنابراين نزول الفاظ قرآن بر سبعة احرف، سخنى نادرست و مجعول است.
البته پيامبر گرامى صلّى اللّه عليه و آله روايت نزول قرآن بر سبعة معانى را قطعا فرموده است و قرآن قطعا داراى مراتبى از معناست، ليكن محرّفانى به تحريف آن پرداخته و آن را در مورد الفاظ قرآن رواج دادهاند. هدف آنان نيز، توجيه قرائات مختلف بوده است.
حديث سبعة احرف هم كه در روايات اهل سنت وارد شده است و بر آن ادعاى تواتر كردهاند، نه تنها تواتر آن اثبات نشده است، بلكه با حديث ثلاثة احرف و... در تعارض است. گذشته از همۀ اينها، اين حديث از جهت سند و دلالت با مشكلات بسيارى روبهروست.
از همين روست كه دانشمندان شيعى ضمن انكار حديث سبعة احرف، بر اين عقيده پاى مىفشارند كه: قرآن بر حرف واحد و از سوى خداى واحد، با نزولى واحد، نازل شده است. و الحمد للّه ربّ العالمين.
---------------------------------------------------------
کتاب نزول قرآن و رویای هفت حرف . ص 262