أهم مبانى تفسير قرآن
مبانى تفسير قرآن آن‌چنان‌كه گذشت داراى انواع و اقسامى است و تحليل مستقل هريك بر اساس تقسيمات مذكور و يا مبانى خاص مفسران، پژوهش مستقلى را مى‌طلبد، ولى در اين پژوهش به اختصار به أهم مبانى تفسير بر اساس ترتيب منطقى آنها پرداخته مى‌شود كه در يكديگر مؤثر هستند و برخى بر ديگرى مقدم مى‌باشند كه مى‌تواند شامل مبانى مشترك و مختص، قطعى و ظنى، صدورى و دلالى باشد و در اغلب موارد، نخست بر اساس مبانى صدورى و سپس بر اساس مبانى دلالى، تحليل و بررسى انجام مى‌شود؛
بدين‌جهت به مهم‌ترين مبانى تفسيرى مى‌پردازيم و در هريك از مبانى به ديدگاه مفسران اعم از آنها كه آن را پذيرفته و يا نفى كرده‌اند، اشاره و ضمن تحليل هريك، ديدگاه صحيح و يا صحيح‌تر، مستند مى‌گردد.
با مطالعه در مبانى مفسران و محققان قرآنى، أهم مبانى تفسير قرآن مى‌تواند شامل موارد ذيل باشد: قدسى بودن قرآن، نص و قرائت واحد قرآن، امكان و جواز تفسير، حجيت ظواهر قرآن، نياز مخاطبان قرآن به تفسير و بررسى علل آن، ساختار چندمعنايى قرآن، زبان قرآن، منابع تفسير، انسجام و پيوستگى آيات، جامعيت قرآن.
چكيده
مقصود از مبانى، باور و اصول پذيرفته شده مفسران مى‌باشد كه سبب رويكردى خاص در تفسير است و رابطه آن با مكاتب تفسيرى، عام و خاص مطلق است؛ زيرا مبانى اعم از مكاتب است و تفسير همان علم فهم و بيان معانى نهفته آيات و شامل معانى همه آيات و عام‌تر از تأويل و تنزيل است. مبانى تفسير، داراى اقسامى همانند: كلامى، روشى، گرايشى، صدورى و دلالى است كه هريك از آنها مى‌تواند قطعى و يا ظنى باشد و اعتبار هريك از آنها وابسته به مستندات آنها است.
مؤدب، رضا، مبانی تفسیر قرآن، صفحه: ۴۰، دانشگاه قم، قم - ایران، 1386 ه.ش.
