حجت‌الاسلام سیدرضا مودب ضمن اشاره به نقش امام سجاد(ع) در تدوین و ترویج حدیث توضیح داد: آن حضرت فرصت مناسبی به دست آورد تا نوشتن و تدوین حدیث را رونقی دیگر ببخشد به همین جهت در مدت امامت ایشان آثاری مکتوب به واسطه راویان ثقه گزارش شده است.
به گزارش ایکنا، به مناسبت سالروز شهادت حضرت زین العابدین امام سجاد(ع) پژوهشکده قرآن وعترت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی نشست علمی، تخصصی با موضوع؛ سرنوشت تدوین حدیث در دوران امام سجاد(ع) به صورت مجازی و برخط ویژه اعضای هیئت علمی و استادان واحدها و مراکز آموزشی برگزار شد.
حجت الاسلام والمسلمین سیدرضا مودب؛ استاد دانشگاه قم در این نشست ضمن تعریف حدیث بیان کرد: حديث در بين محدثان شيعه، کلام و گزارشي است که قول، رفتار و تقرير معصوم(ع) را بيان و حکايت مي‌کند و عام‌تر از سنت است. به اهتمام پیامبر(ص) در خصوص فراگیری و حفظ حدیث اشاره نمودند به نظر ایشان حفظ حدیث، همسان حفظ قرآن کریم در زمان پیامبر اسلام مورد توجه وافر بوده است. پیامبر اکرم(ص) علاوه بر تأکید به فراگیری و نشر احادیث بر ثبت آنها نیز اهتمام می‌ورزیدند و آن را نشانه فرهنگ دینی اسلام می‌شمردند.
مودب افزود: در دوران خلفا و پس از رحلت رسول اکرم(ص) تدوین کامل حدیث به شکل رسمی انجام نگرفت و حدیث با تمام ارزشی که داشت با همراهی خلفا در نگارش و تدوین روبرو نشد بلکه بر اساس گزارش‌های تاریخی نه تنها تعدادی از احادیث ضبط نگردید بلکه خلفای سه گانه با تدوین آن به صورت جدی به مخالفت برخاستند؛ اما ممانعت فراگیری در همه جا و نزد همه اشخاص وجود نداشت و عده‌ای از صحابه در برابر فرمان خلفاء تمکین نمی‌کردند حتی عده‌ای از آنان بر اساس مدارک تاریخی صاحب کتاب حدیثی بوده یا راوی حدیث بودند مانند علی ابن ابیطالب(ع)، حسن بن علی(ع)، جابرعبدالله، عبدالله بن عباس، ابوذر غفاری و ... .
وی با بیان اینکه در دوران امامت حضرت علی ابن الحسین(ع) که مدت آن ۳۴ سال بود در مقایسه با دوران امام حسن(ع) و امام حسین(ع) شرایط بهتری فراهم شد، اشاره کرد: آن حضرت فرصت مناسبی به دست آورد تا نوشتن و تدوین حدیث را رونقی دیگر ببخشد به همین جهت در مدت امامت ایشان آثاری مکتوب به واسطه راویان ثقه گزارش شده است.
تا آنجا که شیخ طوسی اصحاب امام سجاد(ع) را ۱۷۶ نفر ذکر می‌کند که برخی از آنان از جمله ابان بن تغلب، ابوحمزه ثمالی، جابربن عبدالله انصاری، رشید هجری، سعید بن مسیب و ... از نویسندگان حدیث در زمان امام زین العابدین (ع) بوده و خودشان نیز دارای اثری مخصوص به خود بودند.
وی در ادامه به معرفی کتاب ارزشمند صحیفه سجادیه پرداخت و این اثر را در پیشانیِ آثار روایی مکتوب امام سجاد(ع) که مناجات‌های ایشان را در برگرفته و دارای مضامین بسیار بلند و بیان کننده مفاهیم و حقایق دینی است برشمرد.
استاد دانشگاه قم افزود: صحیفه سجادیه از متن بسیار عالی، فصیح و روانی برخورد است و آنچه که اکنون در دست ماست مشتمل بر ۵۴ دعا میباشد. همچنین از آن امام بزرگوار ادعیه دیگری نیز وارد شده که میرزا حسین نوری از آنها به الصحیفه السجادیه الثانیه و الثالثه و الرابعه و الخامسه تعبیر کرده است.
وی به معرفی دیگر آثار مکتوب حضرت امام سجاد(ع) تحت عناوین رساله الحقوق و مناسک الحج اشاره کرد و افزود: امام زین العابدین(ع) پس از واقعه عاشورا، بر سر یک دو راهی دشوار قرار گرفته بود یا می‌بایست با ایجاد هیجان و احساسات در میان جمع معتقدان و علاقه‌مندان خود، به یک حرکت تند و عمل متهورانه دست بزند، پرچم مخالفت و مبارزه برافرازد و حادثه‌ای شورانگیز بیافریند که این مسئله، با توجه به آماده نبودن شرایط لازم برای پایداری و اقدام عمیق، چون شعله‌ای فرو می‌خوابید و میدان را برای تاخت و تازهای بنی امیه باز می‌کرد یا احساسات سطحی را به وسیله تدبیری پخته و سنجیده مهار و تهدیدها را به فرصت تبدیل می‌کرد.
آن حضرت شیوه دوم را برای مبارزه برگزید. یعنی مقدمات لازم را برای کار بزرگ خود فراهم کرد؛ راهنمایی و هدایت افراد صالح برای کار اصلی به منظور تجدید حیات اسلام و بازآفرینی جامعه و نظام اسلامی را مهیا نمودند.
استاد دانشگاه قم مبارزه با مفاسد ظلم زمان و افشاگري حاكمان اموي، انتقاد از كوفيان، معرفی اهل‌بيت(ع) و زنده نگهداشتن ياد عاشورا و شهدای كربلا، مبارزه در قالب گريه، انتقال آموزش‌های سياسی خود از طريق دعا، حفظ جامعه شيعه را از مهمترین ابعاد مبارزه حضرت امام زین العابدین(ع) در طول حیات ایشان برشمرد و در پایان گفت:
امام سجاد(ع) در زمينه نشر احکام و روایات گام‌هاى بلند و بزرگى برداشته بطورى كه دانشمندان را به تحسين و اعجاب وا داشته است، چنانكه دانشمند بزرگ جهان تشيع، شيخ مفيد، در اين زمينه مى‌نويسد: فقهاى اهل تسنن به قدرى علوم از او نقل كرده‌اند كه به شمارش نمى‌گنجد و مواعظ و دعاها و فضائل قرآن و حلال و حرام به حدى از آن حضرت نقل شده است كه در ميان دانشمندان مشهور است، و اگر بخواهيم آنها را شرح دهيم، سخن به درازا مى كشد.
