4- اعجاز در ترسيم جامعه مدنى براساس عدل1
علامه بلاغى، چهارمين2 وجه در اعجاز عام قرآن را، مربوط به ترسيم و تبيين يك جامعه مدنى براساس عدالت در قرآن مىداند و بيان مىدارد كه در زمان نزول، پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلم نيز يك فرد عادى از مردم بود كه آن مردم از عادات و رسوم جاهلى برخوردار بودند، و چگونه مىتوان پذيرفت كه او كه يك بشر عادى بود، بدون كمك از وحى الهى، شريعتى را بياورد كه دربرگيرنده قوانين اجتماعى، سياسى، قضائى و ... براى يك جامعه پيشرفته را دارا باشد. لذا تمدّنى را كه قرآنى براى بشر به ارمغان آورد، تمدنى مترقى و بسيار عالى بود كه جز معجزه الهى نمىباشد و اگر نظرى به تمدنهاى آن زمان شود و شريعتهاى آنها مورد ارزيابى و مقايسه قرار گيرد، عظمت تمدن قرآن بيشتر روشن مىگردد. مرحوم بلاغى در آخرين سخن در اين بخش مىگويد: بدان كه اعجاز قرآن در تشريع ممتاز آن است كه بهواسطه وحى الهى شكل گرفته است3.
5- اعجاز در بيان مطالب اخلاقى4
علامه بلاغى، به پنجمين وجه عام اعجاز قرآن، از نگاه تربيتى به قرآن نظر مىافكند و بيان مىدارد كه قرآن كريم، كتاب تربيت و اخلاق است و آنچنان مطالب تربيتى و اخلاقى ارزشمندى را بيان كرده كه خارق العاده است و از آن زمان تاكنون، كتابى به زيبائى قرآن نيامده است. ايشان بيان مىدارد كه در قبل از عصر نزول قرآن، اخلاق و تربيت به پائينترين سطح خود رسيده بود ولى قرآن مطالب اخلاقى ارزشمند و اخلاق فاضله را براى بشر آورد، كه خود معجزهاى مهم بود. ايشان به نمونههايى از آنها در سوره نحل و حجرات اشاره مىنمايد مانند آيه شريفه: إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ وَ إِيتاءِ ذِي الْقُرْبى وَ يَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ الْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ5. علّامه بلاغى مىگويد اگر به تورات نظر كنى و دستورات اخلاقى آن را مقايسه با قرآن كنى، عظمت اين كتاب آسمانى بيشتر روشن مىشود و همينطور در اناجيل نيز، مطالب تربيتى و اخلاقى آنها، از كاستى برخوردار هستند6 درحالىكه قرآن برخلاف سنتهاى جاهلى به بيان آداب و دستورهاى اخلاقى متعالى، مبادرت نموده و از شيوههاى تربيتى مترقى بهرهمند است.
------------------------------------------------------
1- اعجازه فى وجهة التشريع العادل و نظام المدينه. همان، ص 13
2- همان، ص 13.
3- بلاغى: فاعرف اذن، اعجاز القرآن فى تشريعه الممتاز بفضيلة الوحى الإلهى. ر. ك. به همان، ص 14
4- اعجازه من وجهة الاخلاق. ر. ك. به همان اعجاز القرآن در نظر اهل بيت عصمت ع و بيست نفر از علماى بزرگ اسلام، ص: 75
5- اعجازه فى وجهة التشريع العادل و نظام المدينه. همان، ص 13
6- همان، ص 13.
.jpg)
