مقاله

بررسی و تحلیل معیارهای طبرسی در نقد متنی احادیث تفسیری
نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

حدیث از جمله منابع تفسیر اجتهادی و تنها منبع تفاسیر روایی است؛ بدین سبب تفاسیر قرآن اغلب خالی از روایت نبوده و از جمله منابع روایی محسوب می‌شوند. مجمع البیان اثر فضل بن حسن طبرسی یکی از تفاسیر امامیه و دایرهالمعارف علوم قرآنی و تفسیری است.

در این تفسیر، روایاتِ امامیه و اهل سنت و اقوال مفسران پُرشمار است. مفسر فقط به نقل روایت بسنده نکرده و در مواردی به نقدِ روایات نیز پرداخته است. این نوشتار در پاسخ به این پرسش که طبرسی در نقد متنی روایات از چه معیارهایی بهره برده، نوشته شده است.

معناشناسی معاشرتِ معروف‌مدار در قرآن و مصادیق تفسیری آن
چکیده :

از اصول معاشرت، معاشرت بر مدار «معروف» است. معروف، هر کاری است که به دید عقل و نقل، نیکو و زیبا باشد و منکَر هر کاری است که نزد عقل و نقل ناشناخته باشد. معروف، همه اموری را که عنوان‌هایی مانند خیر، صلاح، فلاح، جمیل و حَسَن بر آنها منطبق‌اند، دربرمی‌گیرد و با همین معیار، اموری که عنوان‌هایی مانند شرّ، فساد و قبیح بر آنها منطبق‌اند، منکَرند.

چکیده

دربارۀ نزول و یا جواز قرائت قرآن کریم، به قرائات گوناگونی احادیث متعددی صادر شده است که از مجموع آن‌ها به حدیث سبعه احرف یاد می‌شود.

مقاله :

تحلیل مبنای تفسیری قدسی بودن قرآن از نظر شیخ مفید

نویسندگان: محسن جهاندیده سید رضا مودب

منبع: پژوهشنامه قرآن و حدیث دوره 14 پاییز و زمستان 1399 شماره 27

شیخ مفید از عالمان برجسته و سرآمد شیعه در قرن چهارم هجری قمری است. نظر به صبغه ی کلامی اغلب آثارش، بیشتر در زمره متکلمان به شمار آمده و دیدگاه های تفسیری او کمتر مورد توجه قرار گرفته؛ تمامی تفسیر قرآن توسط شیخ مفید نیز در دسترس نیست، لکن در میان برخی از آثار به جا مانده از او می توان به مبانی و آرائ تفسیری اش دست یافت؛

ظرفیت‌سنجی جامعه‌شناسی دین در بازسازی بافت دینی عصر نزول قرآن

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسین شجاعی 1 روح‌الله داوری 2 سید رضا مودب 3
1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه قم

3 استاد دانشگاه قم

چکیده

ظرفیت‌سنجی جامعه‌شناسی دین در بازسازی بافت دینی عصر نزول قرآن

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

چکیده

چکیده:

از شاخصه‌های حکیمانه بودن آیات قرآن، تکیه بر حق گرایی و حق مداری آیات قرآن است، متن حکیمانه مخاطبینش را به حق و حقیقت راهنمایی می کند. قرآن به جهت حکیمانه بودن آیاتش غیر از حق نمی‌گوید و جز به راه حق دعوت نمی‌کند؛ اراده الهی در متن قرآن بر تحقق حق است و دین اسلام و قرآن و پیامبرk همه به حق توصیف گشته‌اند. قرآن به حق‌گرایی کاربردی در قضاوت‌ها و شهادت‌ها، حق طلبی، حق دهی، حق گویی، اظهار حق و دعوت به حق تأکید فراوان نموده است و از اعراض و کتمان و التباس حق به عنوان موانع حق‌گرایی، بر حذر داشته است.

بررسی دیدگاه تفسیری گرهارد باورینگ درباره وجه خدا و نقد آن با تکیه بر تفسیر المیزان

چکیده:

آيه "تبيانا لکل شي ء" (نحل: 89) يکي از آيات چالش بر انگيز قرآن است. مفسران در تفسير اين آيه ديدگاه هاي مختلفي را بيان کرده اند که عبارتند از: جامعيت علمي قرآن، جامعيت تشريعي مطلق قرآن، جامعيت تشريعي نسبي قرآن، جامعيت هدايتي قرآن، جامعيت قرآن به همراه سنت، و جامعيت قرآن ويژه معصومين.

چکیده

کاربست‏های عقل تفسیری با تأکید بر محدوده آن

عقل از مباحثی است که حکما انواع مختلفی از آن را تعریف نموده به گونه‏ای که برخی از آنها اشتراک لفظی و بعضی دیگر اشتراک معنوی و تشکیک در مراتب دارند. عقل در یک نگاهوجود شناختی دارای دو اصطلاح می‏باشد یکی جوهری مجرد و دیگری قوه مُدرِکه؛ که دومی در تفسیر استفاده می شود؛ کاربرد عقل در تفسیر در یک نگاه کلی‏نگر بر اساس نگاه به منابع اربعه اجتهاد و بهره‏گیری از تعقل به دو قسم منبعیو ابزاری منقسم می‏گردد.