«آيا تطبيق آيات قرآن بر اكتشافات علمى صحيح است؟» ( اعجاز قرآن )
در بررسى پاسخ اين پرسش مىبايد به دو ديدگاه اشاره شود: برخى چنان راه افراط را پيش گرفتهاند كه آيات قرآن را با كمترين تناسب، بر يك سلسله فرضيات علمى و نه حقائق مسلم و قطعى، تطبيق كردهاند و به گمان خود، خدمتى در شناسائى قرآن نمودهاند. درحالىكه اينچنين تصورى صحيح به نظر نمىرسد زيرا فرضيات علمى همواره در حال تغيير و تحول است و قرآن يك واقعيت ثابت.
تطبيق آن بر يك سلسله امور متغير، منطقى نيست و نه خدمتى به علم و نه به دين است.
در برابر اين دسته، گروه ديگرى راه تفريط را پيمودهاند و معتقد شده كه به هيچ وجه ما حق نداريم تا مسائل علمى را هرچند، هرقدر مسلم و قطعى باشد بر آيات قرآن، هرچه قدر روشن و صريح باشد، تطبيق دهيم. اين تعصب نيز كاملا غير منطقى به نظر مىرسد.
امّا مواردى كه از حالت فرضيه خارج شده و در نظر دانشمندان علوم تجربى، يك اصل علمى مسلم گرديده است و در آيات هم بر آن دلالتى وجود دارد، تطبيق آيات قرآن بر آنها، به نظر درست مىرسد و نشانى از بيان عظمت قرآن در مسائل علمى دارد و چرا بايد از تطبيق آنها بر مسائل علمى، سر باز زنيم، البته هر تطبيقى مىبايد همراه با روش صحيح، در برداشت از الفاظ، مثل كمك از قواعد ادبى در استنباط معانى باشد
«يادآورى چند نكته»
در پايان بحث اعجاز، مناسب است تا چند نكته، بهصورت پرسش و پاسخ مطرح گردد:
س: آيا ادعاى معجزه، در خود قرآن وجود دارد يا مسلمين آن را از قرآن استنباط نمودهاند؟
ج: قرآن در ضمن آيات تحدى، به معجزه بودن خود اعتراف نموده است و
اعجاز القرآن در نظر اهل بيت عصمت ع و بيست نفر از علماى بزرگ اسلام، ص: 203
آن را امرى فوق العاده دانسته كه در توان بشر نيست تا به مانند آن را بياورد.
س: آيا بعض قرآن نيز مىتواند معجزه باشد؟
ج: بله. همچنانكه كلّ قرآن معجزه است، بخشى از آن، مانند يك سوره نيز معجزه است و در آيات تحدّى، آوردن به مثل يك سوره نيز مورد تحدّى واقع شده است.
س: آيا اعجاز قرآن در يك وجه منحصر است؟
ج: خير. اعجاز قرآن محدود به وجه خاصى نشده است. البته ممكن است هر دانشمندى اعجاز مربوط به دانش خود را درك نمايد؛ گرچه بعضى از وجوه اعجاز قرآن براى جمعى روشنتر است. و براساس نظرات دانشمندان اسلامى، اعجاز قرآن مربوط به همه وجوه آن در كنار هم مىباشد.
س: چرا در قرآن شعر نيست؟
ج: در تعريف شعر گفته شده كه: أحسنها أكذبها. يعنى بهترين شعر آن است كه در آن تخيل و دورغپردازى به اوج خود رسيده باشد كه چنين خصوصيتى با شأن قرآن مناسب نيست. در شعر افراط در مدح و مبالغه در مذمت و ترسيم باطل به شكل حق و ... است كه هيچكدام، مناسب قرآنكه كتاب هدايت است، نيست.
س: اعجاز ديگر كتب آسمانى چگونه بوده است؟
ج: ديگر كتب آسمانى مانند تورات و انجيل و ... از جهت فصاحت و بلاغت، معجزه نبودهاند و تحدّى هم به آنها نيز نشده است و نظم و تأليف و بيان آنها نيز، فوق العاده نبوده است؛ ولى در صورتيكه متضمن خبر غيبى بودهاند يا از ديگر جهات، برجستگى داشتهاند، مىتوانستهاند معجزه باشند و اگر معجزه هم بودهاند به زمان نزول خود اختصاص داشته، برخلاف قرآن كه معجزه هر عصرى و از جهات متفاوت، معجزه مىباشد.
قابل ذكر است كه اكنون، كتاب مقدس كه شامل تورات و انجيل مىباشد،
______________________________
(1)-elbib yloH ehT .
اعجاز القرآن در نظر اهل بيت عصمت ع و بيست نفر از علماى بزرگ اسلام، ص: 204
دستخوش تحريفها شده است و داراى مطالب نادرست، مثل نسبت دروغ به خدا ، نسبت جهل به خدا ، نسبت حسد به خدا ، نسبت جسم به خدا و ... مىباشد.
