اعجاز قرآن از نظر آیه الله حوئی .(4)

«استوارى و صلابت مطالب قرآن»

حضرت آية اللّه خوئى، از ديگر وجوه اعجاز قرآن را استوارى و صلابت معانى و مطالب قرآن مى‏داند كه برپايه حقيقت بنا نهاده شده و خدشه در آنها ممكن نيست، چون آنها، فراتر از فكرى بشرى است و لذا قابل ابطال‏پذيرى نيستند.

قرآن در علوم فراوان و موضوعات گسترده اظهار نظر نموده است، از الهيات، معارف، مبدأ، معاد، فلكيات، ملك، ابليس، جنّ، زمين و آسمان، تاريخ، انبياء سلف، حوادث امم، احتجاجات، اخلافيات، حقوق خانواده، سياسات و حكومت، قضاء و قدر، جبر و اختيار، عبادات، معاملات، حدود و قصاص و ... ولى باگذشت زمان، همواره مطالبش براى همه متخصصين هر فن، ارزشمند، منطقى و قابل قبول بوده است و هيچ انديشمندى در رشته تخصّص خود بر آن خرده نگرفته است «1».

«قرآن و اخبار از غيب»

از ديگر وجوه اعجاز قرآن، به نظر آية اللّه خوئى، مسئله غيب گوئى برخى از آيات قرآن است كه صادق بوده است؛ و آنها اخبارى بوده است كه دسترسى به آنها براى بشر امرى ممكن نبوده است و راه وصول به آنها به ناچار از طريق وحى و نبوت بوده مانند، آيه شريفه: وَ إِذْ يَعِدُكُمُ اللَّهُ إِحْدَى الطَّائِفَتَيْنِ أَنَّها لَكُمْ وَ تَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ وَ يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُحِقَّ الْحَقَّ بِكَلِماتِهِ وَ يَقْطَعَ دابِرَ الْكافِرِينَ «2»؛ به ياد آريد هنگامى را كه خداوند به شما وعده داد كه يكى از دو گروه (كاروان تجارى قريش، يا لشكر مسلح آنها) نصيب شما خواهد بود؛ و شما دوست مى‏داشتيد كه كاروان (غير مسلح) براى شما باشد (و بر آن پيروز شويد) ولى خداوند مى‏خواهد حق را با كلمات خود تقويت و ريشه كافران را قطع كند، (از اين رو شما را برخلاف ميلتان با لشكر قريش درگير ساخت و آن پيروزى بزرگ نصيبتان شد.
__________________________________________________
(1)- ر. ك. همان، ص 80.
(2)- سوره انفال آيه 7.
------------------------------------------------------------------------------

آيه شريفه مذكور، مربوط به واقعه نبرد بدر است كه خداوند بر مؤمنين وعده نصرت آن را داده است و مومنان را با كمى تعداد آنان، پيروز نمود و در آيه از حال مسلمانان و وضعيت آنان خبر مى‏دهد «1».

و يا مانند آيه شريفه: فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ* إِنَّا كَفَيْناكَ الْمُسْتَهْزِئِينَ «2»، آنچه را مأموريت دارى، آشكارا بيان كن و از مشركان روى‏گردان (و به آنها اعتنا نكن) ما شر استهزاكنندگان را از تو دفع خواهيم كرد. در اين آيات خداوند خبر از نصرت الهى مى‏دهد و اينكه پيامبر صلى اللّه عليه و اله و سلم را از شرّ مشركين حفظ خواهد كرد، درحالى‏كه اين خبر قرآنى، در وضعيتى بود كه پيش‏بينى نمى‏شد، قريش دچار حالت خذلان و انحطاط گردد. و همينطور در آيات ديگر مانند: آيه 44 سوره قمر «3»، آيه 9 سوره صف «4» و ... كه بيانگر اخبارى از غيب است «5».

«قرآن و مطالب علمى شگفت‏ انگيزش»

آية اللّه خوئى، از زاويه ديگرى نيز بر قرآن نگريسته و معتقد است كه قرآن، در صدر اسلام به بيان مطالب علمى شگفت انگيزى، مبادرت نموده است كه در آن زمان، جزء از طريق وحى آگاهى به آنها ممكن نبوده است، و برخى را گرچه يونانيون آن‏وقت، از آنها اطلاعاتى داشته‏اند، لكن براى مردم جزيرة العرب كه از هر دانش علمى به دور بودند، بسيار عجيب بوده است، و بخشى از آن مطالب، با گذشت زمان و پيشرفت علوم، واضح گرديده است.
امروزه كه دانش تجربى بشر تا حدودى نسبت به هزار سال پيش، متحول‏
__________________________________________________
(1)- ر. ك. البيان، ص 82.
(2)- سوره حجر آيات 95- 94.
(3)- أَمْ يَقُولُونَ نَحْنُ جَمِيعٌ مُنْتَصِرٌ* سَيُهْزَمُ الْجَمْعُ وَ يُوَلُّونَ الدُّبُرَ؛ يا مى‏گويند: ما جماعتى متحد و نيرومند و پيروزيم؟ (ولى بدانند) بزودى جمعشان شكست مى‏خورد و پا به فرار مى‏گذارند.
(4)- هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى‏ وَ دِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ؛ او كسى است كه رسول خود را با هدايت و دين حق فرستاد تا او را بر همه اديان غالب سازد هرچند مشركان كراهت داشته باشند.
(5)- ر. ك. البيان، ص 83.
-----------------------------------------------------------------------------------

شده و به افقهاى بلندى رسيده، مى‏تواند آنها را درك كند. درحالى‏كه قرآن آنها را 1400 سال پيش، به صراحت و يا اشاره، و يا اجمال و يا در مواردى با كمى بيان و توضيح، ذكر نموده است «1». به نمونه‏هايى از آن در آيات ذيل اشاره مى‏شود:

1- وَ الْأَرْضَ مَدَدْناها وَ أَلْقَيْنا فِيها رَواسِيَ وَ أَنْبَتْنا فِيها مِنْ كُلِّ شَيْ‏ءٍ مَوْزُونٍ «2»، زمين را گسترديم و در آن كوههاى ثابت افكنديم و از هر گياه موزون، در آن رويانديم. كه آيه شريفه اشاره به كوههاى ثابت و موزون بودن هر شى در روى زمين دارد. يعنى هر نوع نباتى مركب از اجزائى است كه داراى وزن خاصى است به شكلى كه اگر كمى بر آن اضافه شده يا كاسته شود، شى ديگرى خواهد شد.

2- وَ أَرْسَلْنَا الرِّياحَ لَواقِحَ «3» ما بادها را براى بارور ساختن (ابرها و گياهان) فرستاديم، كه اشاره به عمل لقاح توسط بادها دارد.

3- وَ مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ جَعَلَ فِيها زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ «4». و در آن از تمامى محصولها دو جفت آفريد. كه اشاره به زوجيت در بين گياهان مى‏باشد.

و ديگر آياتى كه اشاره به حركت زمين، كرويت آن، ايلاج شب و روز، وجود مشرقين و مغربين و ... دارد و برخى از آنها هنوز براى بشر، حقيقت آن روشن نشده است.

حضرت آية اللّه خوئى در پايان ذكر وجوه اعجاز قرآن، به اين نكته اشاره مى‏كند كه شخصيت حضرت على عليه السّلام كه شخصيتى ممتاز در فصاحت و بلاغت و معارف الهى و سائر علوم بود، وقتى او اعجاز قرآن را تصديق مى‏نمايد و بيان مى‏نمايد كه آن فقط، وحى الهى است، بيانگر آن است كه اعجاز قرآن در مرتبه بلندى است كه مى‏بايد براى درك آن، تلاش فراوان نمود «5».
__________________________________________________
(1)- ر. ك. همان، ص 84.
(2)- سوره حجر آيه 19.
(3)- همان آيه 22.
(4)- سوره رعد آيه 13.
(5)- ر. ك به البيان، ص 91.
------------------------------------------------------------------------------------

اعجاز القرآن در نظر اهل بيت عصمت ع و بيست نفر از علماى بزرگ اسلام، ص: 93