اعجاز قرآن از نظر علمای اسلام : علامه بلاغی

2- اعجاز قرآن در بيان استدلالهاى آن و شفافيت و رسائى آنها «2»

مرحوم بلاغى معتقد است، زمانى كه قرآن نازل شد و بر قلب پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلم فرود آمد، زمان جهل و گمراهى مردم بود و اغلب مردم بت‏پرست بودند و شرك و نفاق بر عالم چيره شده بود. در آن دوران قرآن براى هدايت بشر از طرف خداوند نازل شد كه بيانگر معارف الهى بود. قرآن براى دعوت بشر به سوى هدايت، از ابزارهاى گوناگون استفاده نمود كه از جمله مهمترين آنها، استدلالها و براهين و حجت‏هاى قرآنى بود كه آنها بسيار گويا و شفاف و در قالبهاى استوار، براى هر مخاطبى فراهم شده بود. و مرحوم بلاغى در بخشى از كلام خود مى‏گويد:
آن استدلالها بر بهترين شيوه و سودمندترين طريقه بود به شكلى متعالى و پيشرفته كه نور غريزه فطرى را در هر فردى زنده مى‏كرد «3».
احتجاجات قرآن در موضوع خداشناسى، معادشناسى و صفات خدا و ... به‏
__________________________________________________
(1)- بلاغى: بل نقول ان القرآن الكريم اشترك فى تاريخه فى بعض القصص مع التوراة الرائجه التى اتفق اليهود و النصارى و لا أنّه كتاب اللّه المنزل على رسوله موسى فأوردت هذه التوراة تلك القصص و هى مملوءة من الخرافات و الكفر أو عدم الانتظام فمن ذلك قصه آدم ... و القرآن الكريم أورد القصه ... فجاءت هذه القصص بكرامة الوحى الالهى منزهة عن كل خرافة، جارية على المعقول، شريفة البيان و ذلك مما يقيم الحجة و يوجب اليقين بانه لا يكون الّا من وحى اللّه. ر. ك به آلاء الرحمن 1/ 9
(2)- اعجاز فى وجهة الاحتجاج. ر. ك. به همان، ص 11
(3)- بلاغى: تلك الحجج الجارية على أحسن نهج و أعمه نفعا فى الاحتجاج و التعليم جاء بها على أرقى بها يستلفت العامى الى نور الغريزه الفطريه فيمثله لشعوره. ر. ك. به همان‏

-----------------------------------------------------

شكل گسترده وجود دارد به شكلى كه حقايق مستور را نشان مى‏دهد، درحالى‏كه در اناجيل، اگر نگريسته شود و احتجاجات با قرآن مقايسه گردد، بخوبى روشن مى‏شود كه قرآن از اعجاز و شگفتى برخوردار است. مرحوم بلاغى به نمونه‏هاى از آنها در كتاب خود اشاره نمايد «1».
3- اعجاز در سلامت قرآن از هرگونه تناقض و ناسازگارى «2»

علامه بلاغى، معتقد است كه قرآن در رشته‏هاى گوناگونى از علوم و معارف، مطالب خاص علمى را بيان داشته است، مانند فلسفه، سياست، خطابه، علوم اجتماعى، اخلاقى، قوانين مدنى، نظامى و ... فنونى كه هركدام امروزه متخصصانى برجسته دارد.

قرآن در تمامى علوم مذكور وارد شده و با بهترين شيوه و در سطح عالى به بيان آنها پرداخته است، درحالى‏كه در بيان هريك از علوم دچار وهن و لغزش و ناسازگارى نشده است، همچنان‏كه ناسازگارى بين تمامى آنها در مقايسه با يكديگر نيز وجود ندارد.

ايشان بيان مى‏دارد كه خود قرآن نيز بر اين امر در آيات متعددى تأكيد مى‏نمايد و مى‏فرمايد: أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ كانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلافاً كَثِيراً «3»، كه نشانگر آن است كه چگونه ممكن است، بشرى مانند محمد كه امّى بود و از تعليماتى برخوردار نشده بود، بتواند چنين مطالب منسجم و هماهنگى را ارائه نمايد ايشان تأكيد مى‏كند كه اگر در اين جهت هم به عهدين نظرى افكنده شود، وجود مطالب ناهماهنگ در آن، كاملا قابل دريافت مى‏باشد و ايشان براى مطالعه نمونه‏هاى از آنها، مخاطب خويش را به كتاب «الهدى» سفارش مى‏كند «4».
__________________________________________________
(1)- ر. ك. به همان، ص 12.
(2)- اعجازه فى وجهة الاستقامة و السلامة من الاحتلاف و التناقض. ر. ك. به همان‏
(3)- آيا در قرآن نمى‏انديشند؟ اگر از سوى غير خدا بود، اختلاف فراوانى در آن مى‏يافتند. نساء آيه 82
(4)- ر. ك. بلاغى، آلاء الرحمن، 1/ 12.

اعجاز القرآن در نظر اهل بيت عصمت ع و بيست نفر از علماى بزرگ اسلام، ص: 74