اِنّی اَمانٌ لِأَهلِ اِلأرضِ كما أَنَّ النُّجومَ اَمانٌ لِأَهلِ السّماء.
من برای اهل زمین أمن و أمانم همان گونه که ستارگان آسمان أمن و أمان اهل آسمانند. (بحار، ج ٧٨، ص ٣٨)
تحلیل تحول آراء تفسیری مفسران با تکیه بر مؤلفه ایدئولوژی
سیری در تفاسیر قرآن نشان میدهد درک مفسران پیشین در برخی از آیات با فهمهای دورههای پسین متفاوت است.
چکیده
سیری در تفاسیر قرآن نشان میدهد درک مفسران پیشین در برخی از آیات با فهمهای دورههای پسین متفاوت است. همین تفاوتهاست که این پرسش را پیش میکشد اساساً چرا چنین اختلافنظر و تحول آرائی در فهم و تفسیر برخی آیات قرآن بوجود میآید؟ و چگونه میتوان تبیین و توضیح علمی برای چنین رخدادی ارائه کرد؟ در پاسخ به این پرسش، محققان قرآنی غالباً از عوامل معرفتی سخن گفته و کمتر به عوامل غیرمعرفتی پرداختهاند. از جمله عوامل غیرمعرفتی تأثیرگذار در تحول آراء مفسران، مفهوم ایدئولوژی مطرح در علوم اجتماعی است. در این پژوهش، تحول صورتگرفته در تفسیر آیاتی از قرآن در دوره معاصر، نسبت به دورههای پیشین با استفاده از مفهوم ایدئولوژی بررسی شده است. نتایج از این قرار است که شکلگیری ایدئولوژیهای جدید، از جنبههای مختلف به تحول در فهم مفسران معاصر انجامیده است.
کلیدواژه ها: تاریخ تفسیر؛ روش تفسیری؛ علوم اجتماعی؛ ایدئولوژی علمی؛ ایدئولوژی جنسیتی
نویسندگان:
سجاد محمدفام: مربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
جعفر نکونام: عضو هیئت علمی دانشگاه قم
سید رضا مؤدب: عضو هیئت علمی دانشگاه قم
مجله کتاب قیم - دوره 7، شماره 16، بهار و تابستان 1396.