معاد : يَوْمَ نَطْوِي السَّماءَ كَطَيِّ السِّجِلِّ لِلْكُتُبِ :

يَوْمَ نَطْوِي السَّماءَ كَطَيِّ السِّجِلِّ لِلْكُتُبِ :

از دیگر توصیف های خاص در مورد جهان آخرت تعبیر: «يَوْمَ نَطْوِي السَّماءَ كَطَيِّ السِّجِلِّ لِلْكُتُبِ كَما بَدَأْنا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعيدُهُ وَعْداً عَلَيْنا إِنَّا كُنَّا فاعِلين»‏ است ؛ یعنی ، در آن روز كه آسمان را چون طومارى در هم مى‏پيچيم، (سپس) همان گونه كه آفرينش را آغاز كرديم، آن را بازمى‏گردانيم؛ اين وعده‏اى است بر ما، و قطعاً آن را انجام خواهيم داد . (1)

نام یادشده چرا درباره قیامت به کار رفته است؟ تعدادی از مفسران معتقدند آن روز كه آسمان را چون طومارى در هم مى‏پيچيم ، از نشانه هایی است که نزدیک قیامت رخ می دهد و از حوادثی است که در آستانه قیامت در جهان اتفاق خواهد افتاد و در آن روز زمین و زمان جا به جا می شود و تغییر می کند.

در تبیین آیه شریفه باید گفت که خداوند آسمان و زمین را با تدبیر آفریده و اکنون همه در حرکتند و آن را نظم بخشیده و به انسانها و به دیگر موجودات زنده ، لباس حیات پوشانده و هر چیزی را در جای خویش قرار گرفته است، ولی وضع موجود این چنین نمی ماند و در پایان جهان ، خداوند با تدبیری که دارد ، شرایط را عوض می کند ؛

خورشید تاریک و ستاره ها بی فروغ می شوند ؛ آسمان ها همچون طومار در هم می پیچد تا همه دگرگون شوند و این در هم پیچیدگی بسیار عجیب است .

در پایان دنیا همه چیز بر چیده می شود و جهانی دیگر برپا می شود و شاید بتوان چنین تغییری را از برخی از آیات دیگر قرآن نیز استفاده کرد ؛ از جمله در سوره بقره نیز هست: «إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ»؛ مى‏گويند: ما از آنِ خدائيم؛ و به سوى او بازمى‏گرديم (2) همه چیز به خدا باز می گردد و در آنجا نظام دیگری شکل می گیرد.

در سوره روم نیز آمده است: «وَ هُوَ الَّذي يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعيدُه»‏؛ او كسى است كه آفرينش را آغاز مى‏كند، سپس آن را بازمى‏گرداند .(3)

در هر حال همه این تعابیر و توصیف ها نشان از آن دارد که در آستانه قیامت ، آسمان و زمین تغییرات عظیمی خواهند داشت، به ویژه در این آیه که درباره آسمانها هست: «نَطْوِي السَّماءَ»؛ آسمانها را می پیچانیم و چون طوماری در هم فرو می بریم ؛

به نظر می رسد درهم پیچاندن آسمان ، تشبیه ای است که نشان دهنده قدرت خداوند متعال بر عالم هستی است تا همگان بدانند در پایان دنیا همه چیز در دست قدرت الهی است و این چنین نیست که انسان در دنیا ، رها باشد.

بنابرین انسان باید برای حل مشکلات خود به سمت خدا قدم بردارند و بداند که همه چیز در قلمرو قدرت الهی است.

در واقع در آن روز قیامت هست که همه چیز ظهور و بروز می کند آن چنان که خداوند می فرماید: «وَ السَّماواتُ مَطْوِيَّاتٌ بِيَمينِهِ سُبْحانَهُ وَ تَعالى‏ عَمَّا يُشْرِكُونَ»؛ و آسمانها پيچيده در دست او؛ خداوند منزّه و بلندمقام است از شريكي هايى كه براى او مى‏پندارند .(4)

بنابراین تحولات روز قیامت بسیار مهم و عجیب است و حوادث پایان جهان ، قدرت الهی را به ظهور می رساند و در آستانه قیامت ، اتفاقات عجیبی رخ می دهد ، آنچنان که در آغاز جهان رخ داده است.

برخی دانشمندان معتقدند آنچنان که آسمان در آغاز به صورت توده واحدی از ماده خاصی بوده و آن توده واحد سپس به دور خود به گردش در آمده است و سپس بر اساس نیروی گریز از مرکز ، ذرات از هم دور شده اند و گسترش پیدا کرده اند ؛ بار دیگر در روز قیامت این ذرات به سمت مرکز نزدیک می شوند و بار دیگر به خلقت اولیه باز می گردند، یعنی به شکل توده واحدی در می آیند. (5)

خداوند ، تغییر و تحولاتی را که در مورد آسمانها اتفاق می افتد با عبارت مطوی السما در قرآن از آن یاد می کند. حتما این آیه به لحاظ علمی می تواند مطالعه جدی بطلبد که آسمان چیست و زمین و آسمان نسبت به هم چه جایگاهی دارند.

در هر حال در هم پیچیدن آسمانها مطمئنا به معنای نابودی آسمان ها و از بین رفتن عالم ماده نیست؛ چرا که چیزی که خلق شده است هیچگاه نابود نمی شود ؛ بلکه تغییر و تحول پیدا خواهد کرد.

زیرا درخصوص انسان نیز در آیات قران هست که انسان از قبر بر می خیزد و معاد جسمانی دارد و حیات دیگری را آغاز می کند و همه اینها در کنار هم اشاره به حرکتی دارد که در روز قیامت در جهان هستی، رخ خواهد داد و شگفتیهای عجیبی در جهان آفرینش رخ خواهد داد.

---------------------------------------------------------------------------------
(1) : انبیا، 104
(2): بقره، 156
(3): روم، 27
(4):زمر، 67
(5):پیام قرآن جلد 5 ص 75