نقد دیدگاه صالحی نجف‌آبادی در مورد روایات امام باقر علیه السلام در مجمع البیان

نقد دیدگاه صالحی نجف‌آبادی در مورد روایات امام باقر در مجمع البیان
سیدرضا مؤدب، عبدالحسین هوشمند

چکیده:
نعمت‌الله صالحی نجف‌آبادی در مقاله‌ای با عنوان «نقدی سندشناسانه بر احادیث مجمع البیان» که بعدها در قالب کتابی با نام حدیث‌های خیالی در مجمع البیان منتشر شد، ادعا کرده است که در تفسیر مجمع البیان، مواردی از گزارش‌های تفسیری وجود دارد که ابوجعفر طبری با ابوجعفر امام باقرR اشتباه شده و رأی ابوجعفر طبری به‌عنوان حدیث امام باقرR معرفی شده است. وی منشأ اشتباه را آنجا می‌داند که کاتبان تفسیر تبیان شیخ طوسی، که از منابع مهم مرحوم طبرسی بوده، در مواردی تصور کرده‌اند که مقصود شیخ طوسی از ابوجعفر، امام باقرR است؛ لذا بعد از آن عبارت «علیه‌السلام» را اضافه کرده‌اند و طبرسی نیز با دیدن این عبارت تصور کرده که مقصود شیخ طوسی از ابوجعفر، امام باقرR است. این ادعا از سوی برخی محققان، تأیید و از سوی برخی دیگر نقد شده است. در این مقاله کوشش شده اصل رأی فوق دوباره واکاوی شود و سه مورد از موارد بیست‌گانۀ ادعاشده توسط آقای صالحی، که دیگر ناقدان بدان نپرداخته‌اند، نقد و تحلیل شود.
واژه‌های کلیدی: مجمع البیان، طبرسی، ابوجعفر، صالحی نجف‌آبادی، حدیث‌های خیالی، روایات امام باقر.