يادداشت

تفاسیر اهل سنت :
5- تفسير القرآن العظيم‏
تأليف ابو محمد عبد الرحمن بن ابى حاتم رازى (م 327 ق)، به زبان عربى و معروف به تفسير ابى حاتم رازى است. تفسير او مأثور روايى و دربردارنده بخشى از آيات قرآن است. او به تفسير آياتى كه از پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم، صحابه و تابعين، گفتارى درباره آنها گزارش شده، پرداخته است. ابن كثير دمشقى و سيوطى در تفسيرهايشان از تفسير او بهره گرفته‏اند.

وَ سيقَ الَّذينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَراً حَتَّى إِذا جاؤُها وَ فُتِحَتْ أَبْوابُها وَ قالَ لَهُمْ خَزَنَتُها سَلامٌ عَلَيْكُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوها خالِدينَ
وَ قالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي صَدَقَنا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا الْأَرْضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّةِ حَيْثُ نَشاءُ فَنِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِينَ (73 و 74 زمر )
ترجمه : و كسانى كه تقواى الهى پيشه كردند گروه گروه به سوى بهشت برده مى‏شوند، هنگامى كه به آن مى‏رسند درهاى بهشت گشوده مى‏شود، و نگهبانان به آنها مى‏گويند:
سلام بر شما! گوارا باد اين نعمتها برايتان! داخل بهشت شويد و جاودانه بمانيد.

بررسی نحوست ماه صفر

سوال: آيا حديث پیامبر(صلي الله عليه و آله و سلم) که مي فرمايد:«هر کسی مرا بخروج ماه صفر بشارت دهد من او را به بهشت بشارت می دهم». درست است؟
چنين گفتاري صحيح نيست و سنديت ندارد!. آنچه در احاديث آمده است بشارت بهشت به جناب ابوذر در ماه آذر رومي هست نه در ماه صفر!. و اين بشارت شخصي، عمومي نيست.

اعجاز علمی قرآن

3 - موزون بودن هر شى:
خداوند متعال مى‏فرمايد: «وَ الْأَرْضَ مَدَدْناها وَ أَلْقَيْنا فِيها رَواسِيَ وَ أَنْبَتْنا فِيها مِنْ كُلِّ شَيْ‏ءٍ مَوْزُونٍ» «زمين را گسترديم و در آن كوههاى ثابتى افكنديم و از هر گياه موزون در آن رويانديم».

از ديگر دامنه‏هاى حديث سبعة احرف، تقديس صحابه در امر قراآت است. زيرا با مطالعه در آنچه گذشت، مى‏توان معتقد شد از زمانى كه قرائت قرآن مختلف شد و هر قارى تلاش و اجتهاد مى‏نمود تا به نص اصلى قرآن برسد، قراآت گوناگونى رواج يافت و حديث سبعة احرف، در توجيه آنها به پيامبر صلّى اللّه عليه و آله نسبت داده شد، تا كسى در امر قراآت به ويژه قراآت مشهور، ترديد نكند. از اين جهت در قرون بعدى، جمعى معتقد به تواتر قراآت شدند و براى تقديس صحابه در قراآت، حديث سبعة احرف، مجددا مورد تمسك واقع شد؛ تا مبادا كسى صحابه را به سبب قراآت منتسب به آنها، نكوهش كند.

خداوند متعال، در توصيف قرآن مى‏فرمايد: «ذلِكَ الْكِتابُ لا رَيْبَ فِيهِ هُدىً لِلْمُتَّقِينَ». «اين كتاب باعظمتى است كه شك در آن راه ندارد و مايه هدايت پرهيزگاران است.

یکی از نام های بسیار مهم قیامت یوم الحساب است که از اسامی مشهور روز قیامت است. واژه حساب که در خصوص محاسبه روز قیامت است، در چندین آیه از قرآن به کار رفته است و این نام بخاطر آن است که تمامی اعمال انسان اعم از خوب و بد، کوچک و بزرگ، مادی و معنوی، اعمالی که در جوانی بوده و در پیری بوده و از زمانی که انسان به تکلیف می رسد، همه بدون استثنا مورد محاسبه قرار می گیرند.

تفسيرهاى مأثور روايى اهل سنت، حاصل زحمات مفسران اهل سنت است كه در آنها نيز جنبه روايى بر جنبه‏هاى ديگر غالب است. آن مفسران، روايات نبوى صلّى اللّه عليه و اله و سلّم و گفتار صحابه و تابعين را در تفسير آيات ذكر كرده‏اند. عوامل ضعف در روايات تفسيرى كه شامل ضعف اسناد، جعل و وضع در روايات و ورود اسرائيليات است، در برخى از آنها نيز كاملا نمايان است. در اين مجال به اختصار به شرح معروف‏ترين آن تفسيرها، براساس عصرى كه مؤلفان آنها در آن عصر مى‏زيسته‏اند، مى‏پردازيم.
1- تفسير القرآن‏

؟ از جمله پيامدهاى حديث سبعة احرف، نسبت كفر به منكر آن است. زيرا نزد برخى از دانشمندان اهل سنت، آن قدر قطعى جلوه نموده است كه منكر آن را كافر دانسته‏اند. آنان حكم به كفر را به دو جهت بيان داشته‏اند:
1. به جهت اين كه روايت سبعة احرف را متواتر دانسته‏اند و كسى كه با علم به تواتر چنين روايتى منكر آن باشد، يا منكر حرفى از آن باشد، كافر شناخته شده است.
2. رواياتى از خود پيامبر صلّى اللّه عليه و آله آورده‏اند كه ضمن بيان سبعة احرف براى قرآن، جدال و ترديد در آن را كفر مى‏داند كه به آنها اشاره مى‏شود:
الف)

9- كنز الدقائق و بحر الغرائب‏
تأليف ميرزا محمد مشهدى (م 1125 ق) و به زبان عربى است. او ميرزا محمد بن محمد رضا بن اسماعيل قمى، معروف به مشهدى و از عالمان اماميّه در قرن دوازدهم مى‏باشد. وى عالمى فاضل، اديب، محدّث، مفسّر و معاصر علّامه محمد باقر مجلسى و فيض كاشانى بوده است. تفسير او دربردارنده تمام آيات قرآن و روايات تفسيرى از اهل بيت عليهم السّلام است. او در تفسير خود به مطالب بلاغى، ادبى و عقلى نيز پرداخته است.