تفاسیر جامع : (8)

8 - الميزان فى تفسير القرآن

تأليف علاّمه سيد محمد حسين طباطبائى (م 1402 ق)، به زبان عربى و شامل تمامى آيات قرآن است. علاّمه طباطبائى از عالمان بزرگ اماميه در قرن چهاردهم هجرى است كه تفسير ارزشمندى را تدوين كرد.

تفسير الميزان از تفسيرهاى جامعى است كه برخوردار از گرايش‌هاى فلسفى، ادبى، روايى، اجتماعى و علمى است.

او در مواردى پس از ذكر تعدادى از آيات و بيان معانى آنها، به روايات و نقد و بررسى آنها، تحت عنوان «بحث روايى» مى‌پردازد. علاّمه طباطبائى، مفسر و فيلسوف بزرگى است كه داراى آثار گرانقدرى، مانند بداية الحكمة، نهاية الحكمة، شيعه در اسلام و قرآن در اسلام است.

از مهم‌ترين اهتمام‌هاى علاّمه طباطبائى در تفسيرش، پرداختن به تفسير آيه به آيه، در حدّ امكان بوده، لذا از سياق آيات در تفسير ديگر آيات، بهرۀ فراوان برده است. او در تفسيرش از روايت، تاريخ، لغت و گفتار مفسران، استفاده كرده، چنان‌كه مباحث علمى در تفسير ايشان مشهود است.

وى همچنين در آغاز هر سوره، به مكّى يا مدنى بودن آنها، اشاره كرده و اهداف آن سوره را بيان مى‌كند. وى ضمن پرداختن به مباحث كلامى، اعتقادى و قصه‌هاى قرآنى از ذكر اسرائيليات خوددارى كرده و به رواياتى كه با حكم عقل سازگارى نداشته و از تناقض برخوردار بوده‌اند، استشهاد نمى‌كند.

از گفتار صحابه و تابعين بهره برده و مباحث اجتماعى را در حدّ امكان مطرح كرده است، همچنين ديدگاه خويش را به استناد آيات، دربارۀ آنها بيان داشته است. او از تفسيرهاى اهل سنت، مانند طبرى، زمخشرى، سيوطى و فخر رازى مطالبى را نقل و به نقد ديدگاه‌هاى آنان و نقد برخى تفسيرهاى متاخران اهل سنت، مانند المنار پرداخته است.

----------------------------------------------------------------

(1) همان، ص 703؛ معرفت، همان، ج 2، ص 470.
کتاب روشهای تفسیر مودب ص 298. تفاسیر جامع