يادداشت

بررسی دلالی روایات تحریف نما در کتاب کافی
نویسنده: مودب، سید رضا؛ حدادیان، عبدالرضا؛

اهمیت دانشجویی
1- رسول خدا (ص) فرمود: دانشجوئى بر هر مسلمانى واجب است، همانا خدا دانشجويان را دوست دارد.
2-حضرت صادق عليه السلام فرمود: دانشجوئى واجب است.
3-امير المؤمنين (ع) ميفرمود: اى مردم بدانيد كمال دين طلب علم و عمل بدانست، بدانيد كه طلب علم بر شما از طلب مال لازم‏تر است زيرا مال براى شما قسمت و تضمين شده. عادلى (كه خداست) آن را بين شما قسمت كرده و تضمين نموده و بشما ميرساند ولى علم نزد أهلش نگهداشته شده و شما مأموريد كه آن را از اهلش طلب كنيد، پس آن را بخواهيد.

قرطبى و ابن عبد البر ( نزول قرآن و هفت حرف )
قرطبى در تفسير خود، الجامع لاحكام القرآن معتقد شده است كه منظور از سبعة احرف، معانى متقارب با الفاظ مختلف است. وى اين قول را نظريه اكثر اهل علم مى‏داند و مى‏گويد: «مراد از هفت حرف، هفت وجه از معانى متقارب با الفاظ مختلف است، مانند أقبل و تعال و هلّم.»
قرطبى اين قول را به ابن عبد البر هم نسبت مى‏دهد و معتقد است كه الفاظ مختلف را پيامبر صلّى اللّه عليه و آله اجازه داده است تا با قراآت متفاوت خوانده شود. ولى در زمان عثمان، قرائت بر يك حرف شد و شش حرف ديگر زايل شدند و اكنون تنها قرآن بر يك حرف است. برداشت و نظريه قرطبى هم قابل قبول نيست. زيرا:

روش تفسير اجتهادى ‏( روشهاى تفسير قرآن)
آن‏چنان كه گذشت، تفسير در دوره تابعين و پس از آن، داراى تحوّلات مهمى شد، از جمله اين‏كه ميدان اجتهاد و خردورزى در غنى‏سازى تفسير، رونق فراوان گرفت.
گروهى از مفسران در برابر روش تفسير به مأثور، برآن شدند كه مى‏بايد براى خرد و اجتهاد مفسر، در فهم و تفسير آيات، سهم بيشترى در نظر گرفت. آنان روش تفسير اجتهادى و عقلى را بنيان نهادند. از نگاه اينان، قرآن، تحمل معانى و مفاهيم اجتهادى فراوانى را داشت؛ چنان‏كه از پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم چنين نقل شده بود:
القرآن ذلول ذو وجوه فاحملوه على احسن الوجوه؛

حدیث
- از حفص گويد: از امام كاظم (ع) شنيدم به مردى مى‏فرمود: تو دوست دارى در دنيا بمانى؟ در پاسخ گفت: آرى، فرمود: براى چه؟ جواب گفت: براى خواندن‏ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ، و امام (ع) چيزى نگفت: و پس از ساعتى فرمود: اى حفص! هر كه از دوستان و شيعيان ما بميرد و قرآن را خوب نداند، در گورش به او
أصول الكافي / ترجمه كمره‏اى، ج‏6، ص: 407

«آيا تطبيق آيات قرآن بر اكتشافات علمى صحيح است؟» ( اعجاز قرآن )
در بررسى پاسخ اين پرسش مى‏بايد به دو ديدگاه اشاره شود: برخى چنان راه افراط را پيش گرفته‏اند كه آيات قرآن را با كمترين تناسب، بر يك سلسله فرضيات علمى و نه حقائق مسلم و قطعى، تطبيق كرده‏اند و به گمان خود، خدمتى در شناسائى قرآن نموده‏اند. درحالى‏كه اين‏چنين تصورى صحيح به نظر نمى‏رسد زيرا فرضيات علمى همواره در حال تغيير و تحول است و قرآن يك واقعيت ثابت.
تطبيق آن بر يك سلسله امور متغير، منطقى نيست و نه خدمتى به علم و نه به دين است.

8- حركت فلكها:( اعجاز قرآن)
خداوند متعال مى‏فرمايد: هُوَ الَّذِي خَلَقَ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ كُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ‏ «او كسى است كه شب و روز و خورشيد و ماه را آفريد كه هريك از آنها در مدارى در حركتند» . آيه مذكور، اشاره به حركت فلكها دارد كه در آسمان شناورند.
منظور از حركت خورشيد، حركت دورانى به دور خويش و يا حركتى است كه همراه منظومه شمسى دارد. گفته شده، تمامى فلكها در حركتى شناورند كه علم امروز به برخى از آنها رسيده است ولى قرآن در هزار و چهارصد سال پيش بر آن اشاره نموده است.

2- سه چيز است كه خداى عز و جل حساب آنها را از مؤمن نميكشد
امام ششم فرمود مؤمن در سه چيز محاسبه نميشود طعامى كه ميخورد، جامعه‏اى كه مى‏پوشد، زن شايسته‏اى كه باو كمك ميكند و عفت او را حفظ ميكند.
الخصال / ترجمه كمره‏اى، ج‏1، ص: 109

تفاسیر اهل سنت ( کتاب روشهای تفسیر )
12- تفسير القرآن العظيم‏
تأليف عماد الدين ابو الفداء اسماعيل بن كثير قرشى دمشقى (م 774 ق) و به زبان عربى است كه معروف به تفسير ابن كثير و از مشهورترين تفسيرهاى روايى اهل سنت است.
______________________________
(1). ايازى، همان، ص 247.
(2). ايازى، همان، ص 598؛ ذهبى، التفسير و المفسرون، ج 1، ص 310.
روشهاى تفسير قرآن، ص: 208
او محدّث، فقيه، مفسر و داراى مذهب فقهى شافعى بوده و صاحب آثارى، مانند الباعث الحثيث الى معرفة علوم الحديث و فضائل القرآن و تاريخ جمعه و كتابته است. تفسير او در بين اهل سنت متداول و مورد توجه بوده است.

تفاسیر اهل سنت ( کتاب روشهای تفسیر )
12- تفسير القرآن العظيم‏
تأليف عماد الدين ابو الفداء اسماعيل بن كثير قرشى دمشقى (م 774 ق) و به زبان عربى است كه معروف به تفسير ابن كثير و از مشهورترين تفسيرهاى روايى اهل سنت است.
______________________________
(1). ايازى، همان، ص 247.
(2). ايازى، همان، ص 598؛ ذهبى، التفسير و المفسرون، ج 1، ص 310.
روشهاى تفسير قرآن، ص: 208
او محدّث، فقيه، مفسر و داراى مذهب فقهى شافعى بوده و صاحب آثارى، مانند الباعث الحثيث الى معرفة علوم الحديث و فضائل القرآن و تاريخ جمعه و كتابته است. تفسير او در بين اهل سنت متداول و مورد توجه بوده است.