يادداشت

فقيه معاصر سيد محسن طباطبايى حكيم(1) ، ايشان هم تواتر قرائات را مخدوش مى‌داند و معتقد است كه قرآن بر حرف واحد و داراى قرائت واحد است و بيان مى‌دارد:(2)

ادعاى مذكور (تواتر قرائات) مورد انكار جمعى از بزرگان است. لذا از شيخ (طوسى) در تبيان گزارش شده است: معروف... آن است كه قرآن بر حرف واحد و بر نبى واحد نازل شده است...

و در صحيحۀ فضيل:... لكن قرآن بر حرف واحد و از نزد واحد نازل شده و از اين سبب برخى از نصوصى كه متضمن نزول قرآن بر هفت حرف است، بايد بر وجه ديگرى حمل شود كه منافات با آن (روايت فضيل) نداشته باشد.

-------------------------------------------

در دهه‌هاي اخير، عالمان شيعه، تفاسيرگرانقدر ديگري را تدوين كرده‌اند كه بررسي هريك، به بررسي تفصيلي تفاسير در دوره معاصر منوط است كه به اختصار به نام تعدادي از آنها اشاره مي‌شود:

نام تفسير نام مؤلف روش یا گرايش

1 پيام قرآن مكارم جامع
2 تسنيم جوادي آملي جامع
3 تفسير موضوعي قرآن جوادي آملي جامع
4 التفسير الاثري الجامع معرفت روايي
5 تفسير راهنما هاشمي جامع
6 تفسير نور قرائتي تربيتي ـ اجتماعي
7 تفسير كوثر جعفري اجتماعي
8 انوار درخشان همداني باطني ـ فلسفي
9 تفسير روشن مصطفوي تربيتي ـ اجتماعي
10 تفسير آسان نجفي تربيتي ـ اجتماعي
11 مناهج البيان ملكي اجتماعي ـ كلامي

9 - تقسيم آيات قرآن به آيات محكم و آيات متشابه، از ديگر برجستگيهاى قرآن است. آيات متشابه هم خود داراى سه گروه هستند:

الف: گروهى كه هيچ راهى براى معرفت آنها نيست، مثل زمان قيامت.
ب: گروهى كه براى انسان قابل فهم است مانند الفاظ غريب و احكام مغلق.
ج: گروهى هم متشابه نسبى است يعنى راسخين در علم از آن آگاه هستند ولى بقيه از آن بى‏خبرند.

10 - اختلاف حروف قرآن از نظر قرائت هم از معجزات به شمار آمده است به شكلى كه تحمل قرائات سبعة و ديگر قرائات را دارا است، كه در كتابهاى ديگر چنين نيست.

تنبيه آخر

بدان كه «حمد» چون در مقابل «جميل» است و از آيه شريفه استفاده شود كه حمد و ستايش براى مقام اسم اعظم كه اسم جامع است، كه داراى مقام ربوبيّت عالميان و رحمت «رحمانيّه» و «رحيميّه» و «مالك يوم دين» است، ثابت است، پس اين اسماى شريفه، يعنى «رَبّ» و «رحمن» و «رحيم» و «مالك» را بايد در تحميدْ مدخليّتى بسزا باشد؛ و ما پس از اين در ذيل قول خداى تعالى: مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ به بيانى تفصيلى ذكرى از اين مطلب مى‏نماييم.

و اكنون راجع به تناسب مقام ربوبيّت عالميان با «تحميد» سخن مى‏گوييم و آن از دو جهت متناسب است:

يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ خَمْسينَ أَلْفَ سَنَة :

از دیگر توصیف های خاص در مورد جهان آخرت تعبیر:« «تَعْرُجُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ إِلَيْهِ في‏ يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ خَمْسينَ أَلْفَ سَنَة» است ؛ فرشتگان و روح [فرشته مقرّب خداوند] بسوى او عروج مى‏كنند در آن روزى كه مقدارش پنجاه هزار سال است ‏. (1)

در ایه یاد شده از قیامت با عبارت روزی که مقدارش پنجاه هزار سال است ، یاد شده است. در سوره سجده نیز به نوعی به همین موضوع اشاره شده است، در آنجا می فرماید: «يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّون»‏؛ روزى كه مقدار آن هزار سال از سالهايى است كه شما مى‏شمريد . (2)

فضائل شیطان

1- اعتقاد به خدا و ربوبیت او : در گفتگو با خداوند میگوید رب که حکایت از اعتقاد به ربوبیت الهی دارد :قالَ رَبِّ فَأَنْظِرْني‏ إِلى‏ يَوْمِ يُبْعَثُونَ.

2- اعتقاد به معاد و روز بعث . زیرا از خداوند میخواهد تا روز رستاخیز به او مهلت بدهند : رَبِّ فَأَنْظِرْني‏ إِلى‏ يَوْمِ يُبْعَثُونَ

3- اعتقاد به عصمت جمعی از بندگان خدا ( پیامبران و امامان ) به هنگام در خواست مهلت میگوید که اغوا و گمراه نمودن بندگان خواهد پرداخت مگر بندگان مخلص خدا : قالَ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعينَ . إِلاَّ عِبادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصينَ .

4- عبادت طولانی خداوند :

قرائت کلام الهی به‌تنهایی برای گسترش فرهنگ قرآنی کافی نیست .

رئیس دانشکده الهیات دانشگاه قم گفت: متولیان قرآنی باید زمینه قرائت و فهم قرآن را فراهم آورند اما برای گسترش فرهنگ قرآنی این دو مؤلفه کافی نیست و متولیان باید راه‌های مردمی و سنتی ترویج قرآن را نیز فراهم کنند.

به گزارش نورسافت، اولین جلسه از سلسله نشست‌های قرآن‌ پژوهی دیجیتال با موضوع قرائات قرآن و تشابه کلمات با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید رضا مؤدب، استاد و عضو هیأت علمی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم در غرفه مرکز نور واقع در بخش نوآوری‌های قرآنی دانش بنیان برگزار گردید.

تفسیر قرآن که مربوط به دانش فهم معانی آیات است، همواره مورد توجه مفسران فریقین از صدر اسلام تا کنون بوده، هر یک از مفسران با توجه به مبانی خود در تفسیر، به روشی خاص در فهم و تفسیر آیات قران استناد جسته‌اند که در مواردی نتایجی متفاوت را به همراه آورده است. در کتاب روش های تفسیر قرآن که قبلاً چند نوبت توسط انتشارات دانشگاه قم منتشر شده و اکنون با ویرایش جدید ارائه می‌شود، تلاش شده تا روش‌های متعارف در تفسیر که شامل روش قرآن با قرآن، روایی، عقلی و باطنی است، تحلیل و بررسی شود؛ در ادامه ضمن معرفی بیش از صد تفسیر به گرایش‌های تفسیری نیز پرداخته شده است.

نام کتاب : تأريخ الحديث نویسنده : الدكتور السيد رضا مؤدب . مترجم : الدکتوذ سید عبد الکریم حیدری . ناشر جامعه المصطفی.

تاريخ حديث، نوشته سيّد رضا مؤدّب (متولد 1341ش) است كه در آن، تاريخ تدوين حديث در بين مسلمانان شيعه و سنى را به‌صورت مستند و تحليلى بررسى و در قالب متنى درسى عرضه كرده است. اين اثر به زبان فارسی رسا و شيوا نوشته شده است.

ساختار
اثر حاضر از مقدمه ناشر، مقدمه نویسنده و متن اصلى كتاب (شامل سه بخش به ترتيب ذيل: 1. كليات؛ 2. تاريخ حديث شيعه؛ 3. تاريخ حديث اهل سنت)، تشكيل شده است.