يادداشت

تفسير اجتماعى قرآن

از جمله گرایشهای تفسيرهاى، تفسير «اجتماعى» است كه حاصل رويكرد مفسران دوران جديد است.

آنها اهتمام خود را براى حلّ مشكلات اجتماعى در پرداختن به تفسير آيات مى‏ دانند. هم‏چنين به سبك و روش نوينى به تفسير رو كرده و معتقدند كه در سايه تحوّلات جديد و به وجود آمدن مشكلات اجتماعى، بهترين راه‏ حل ، مراجعه به تفسير قرآن است

و مى‏ بايد تفسير آيات را نه با گرایش و رویکرد كلامى، فلسفى و ادبى بلكه با نگرش اجتماعى تحليل و مورد مطالعه و تفسير جدّى قرار داد.

اعجاز قرآن از نظر حضرت امام خمينى(رحمه الله علیه ):

حضرت روح اللّه موسوى خمينى (ت 1365)، امام و پيشواى مسلمانان، بنيان‏گذار نظام مقدس جمهورى اسلامى، عالم عارف به قرآن، در مورد اعجاز قرآن نظريه نوينى دارد.

ايشان ضمن احترام به نظريه‏ هاى دانشمندان مسلمان پيشين در مورد اعجاز قرآن، بر رأى خويش تاكيد دارد و از دريچه‏ هاى خاص بر اعجاز قرآن نظر مى‏كند.

ايشان نخست بر وجوه اعجاز رايج بين دانشمندان مسلمانان، از فصاحت و بلاغت، اخبار از غيب، اتقان معانى، گستردگى مطالب قرآن، جامعيت آن، نزول آن بر پيامبر امّى، و ديگر وجوه تاكيد مى‏ نمايد و مى‏فرمايد:

حديث سبعة احرف در جوامع حديثى شيعه‏:

هم چنان كه گذشت، حديث سبعة احرف، نخست در كتاب‏هاى خصال صدوق و بصائر از صفّار و رسالة نعمانى از شيخ مفيد آمده است كه در مجموع چهار روايت مى‏ باشد.

نخست به ذكر آنها و سپس به بررسى سندى و دلالت آنها پرداخته مى‏شود.

آن چهار روايت كه در كتب مذكور آمده است به دو بخش تقسيم مى‏شود:

الف) بخشى كه مى‏تواند همانند روايات اهل سنت در بحث سبعة احرف مورد استناد واقع شود.

سومین نشست علمی «نقد کتاب تفسیر معاصرانه قرآن کریم»، سوم خردادماه در دانشکده الهیات دانشگاه قم و با حضور حجج اسلام والمسلمین دکتر محمدحسن زمانی، استاد جامعةالمصطفی، براتی، استاد جامعةالمصطفی، سیدرضا مؤدب، رئیس دانشکده الهیات دانشگاه قم و دکتر محمدکاظم شاکر، استاد دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.

حجت‌الاسلام مؤدب:

تأکید بر سلامت قرآن نقطه قوت تفسیر معاصرانه است

رئیس دانشکده الهیات دانشگاه قم با بیان اینکه تفسیر معاصرانه قرآن روش‌شناسی مشخصی ندارد و گرایش شیعه در آن کمرنگ است، گفت: تأکید بر سلامت قرآن نقطه قوت و استفاده از تفاسیر ذوقی، عیب تفسیر معاصرانه قرآن است.

آیت الله اعرافی :

به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه،آیت الله اعرافی مدیر حوزه های علمیه با صدور پیامی از همه حوزویان سراسر کشور برای تجمع انقلابی خروش اعتراضی علیه ستمگران و اعلام حمایت و نجات از مظلومان دعوت کرد.

«وَمَا لَکُمْ لاَ تُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاء وَالْوِلْدَانِ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنکَ وَلِیًّا وَاجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنکَ نَصِیرًا» نساء ۷۵

آية اللّه معرفت هم بر وحدت منشاء قرآن و كتاب‌هاى آسمانى پيشين، تأكيد مى‌كند و در اين خصوص مى‌فرمايد:
بايد دانسته شود كه مهم‌ترين دليل دريافت مطالب قرآن از كتاب‌هاى پيشين، وجود سازگارى نسبى بين شريعت اسلام و شريعت سلف است ولى چنين ويژگى، نمى‌تواند تأثيرپذيرى قرآن را ثابت نمايد؛ زيرا ما هم معترفيم كه اصول شريعت اسلام و اديان پيشين، يكى است و همه آنها از سرچشمه واحدى، سيراب مى‌شود.(1)
---------------------------------------------------------

یوم التغابن :

از دیگر توصیف های خاص در مورد جهان آخرت «يَوْمُ التَّغابُن» هست. تغابن یعنی زمانی که انسان متوجه می شود که ضرر دیده و مغبون شده است.

این نام در قرآن در سوره تغابن آمده است: «يَوْمَ يَجْمَعُكُمْ لِيَوْمِ الْجَمْعِ ذلِكَ يَوْمُ التَّغابُن»؛(1) اين در زمانى خواهد بود كه همه شما را در روز اجتماع [روز رستاخيز] گردآورى مى‏كند؛ آن روز، روز تغابن است (روز احساس خسارت و پشيمانى ! تغابن از ماده غبن، به معنای آشکار شدن ضرر است؛ یعنی در آن روز ظاهر می شود که چه کسی مغبون شده و ضرر دیده است.

10- الواضح‏

تأليف شيخ محمد محمود حجازى از عالمان اهل سنت در قرن معاصر، به‏ زبان عربى و دربردارنده تمامى آيات قرآن است. او در تفسيرش، به مطالب تربيتى و هدايتى قرآن اهميت زيادى داده، ازاين‏رو، تفسيرش مورد استقبال عمومى واقع شده است، ضمن آن‏كه تفسير او از نثر روان و سبك ساده و قابل فهم برخوردار است.

او در مقدمه تفسيرش به اختلاف گرايش‏هاى تفسيرى اشاره و بيان مى‏كند كه آنها از اصطلاحات علمى برخوردار بوده‏اند، لذا براى همگان مفيد نيستند.

«استوارى و صلابت مطالب قرآن»

حضرت آية اللّه خوئى، از ديگر وجوه اعجاز قرآن را استوارى و صلابت معانى و مطالب قرآن مى‏داند كه برپايه حقيقت بنا نهاده شده و خدشه در آنها ممكن نيست، چون آنها، فراتر از فكرى بشرى است و لذا قابل ابطال‏پذيرى نيستند.

حدیث سبعة احرف در روايات شيعه‏