يادداشت

جلال الدين سيوطى (ت/ 911) از مفسران و صاحب‏نظرانى است كه در مورد اعجاز قرآن كتاب «معترك الاقران فى اعجاز القرآن» را نگاشته و براى اعجاز قرآن سى و پنج قول را بيان نموده است‏{P1P} و در تفصيل هركدام به مواردى از آيات استشهاد نموده است كه به اختصار به غالب آنها اشاره مى‏شود:

1 - ايشان نخستين وجه اعجاز را مربوط به علومى مى‏داند كه از قرآن استنباط مى‏شود. زيرا قرآن داراى علوم و معارف فراوانى است كه در هيچ‏يك از ديگر كتابها، وجود ندارد. به ويژه كه اين علوم در عباراتى كوتاه و موجز بيان شده است.

آیت الله العظمی جوادی آملی:
هیچ دشمنی بدتر از هوس نیست / اگر جامعه به کسی احترام کرد او خودش را نبازد
آیت الله العظمی جوادی آملی

حوزه/ خدا هیچ کسی را به مثل مهلت دادن مبتلاء نکرد. چون اگر مهلت تمام شده باشد، بعد انسان غرق بلاء است و هیچ راهی هم ندارد. اما اگر در بین راه باشد، بالاخره یک راه هایی هست توسلی هست دعایی هست حالتی هست که انسان بتواند مراجعه بکند به اهل بیت ناله کند.

معظم له ادامه دادند:

به ما هم فرمودند هیچ دشمنی بدتر از هوس نیست. این بیان نورانی حضرت است که فرمود «أَعْدَی عَدُوِّکَ نَفْسُکَ الَّتِی بَیْنَ جَنْبَیْکَ»

فصل در تذكّر است‏

و از امورى كه انسان را معاونت كامل مى‏نمايد در مجاهده با نفس و شيطان، و بايد انسان سالك مجاهد خيلى مواظب آن باشد، «تذكّر» است. و ما اين مقام را به ذكر آن ختم مى‏كنيم با اينكه خيلى از مطالب باقى است. و آن در اين مقام عبارت است از ياد خداى تعالى و نعمتهايى كه به انسان مرحمت فرموده.

نقل و تحقيق‏

بدان كه علماى ادب و ظاهر گفته‏اند كه «حمد» ثناى به لسان است به جميل اختيارى؛ و چون آنها غافل از جميع السنة هستند جز اين لسان لحمى، از
__________________________________________________
(1) در بعضى از نسخ اين چنين ضبط شده است:
«حيرت اندر حيرت آمد اين قصص بيهُشى خاصگان اندر اخصّ»

- (مولوى)
تفسير سوره حمد، ص: 32
----------------------------------------------------------------------------------------

يَوْمَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَ الْجِبالُ وَ كانَتِ الْجِبالُ كَثيباً مَهيلا :

از دیگر توصیف های خاص در مورد جهان آخرت تعبیر: «يَوْمَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَ الْجِبالُ وَ كانَتِ الْجِبالُ كَثيباً مَهيلا» است (1)؛ در آن روز كه زمين و كوه‏ها سخت به لرزه درمى‏آيد و كوه‏ها (چنان درهم كوبيده مى‏شود كه) به شكل توده‏هايى از شن نرم درمى‏آيد . ترجف به معنای لرزش شدید است. کثیب یعنی تلی از شن، مهیل هم به معنای روان است؛ لرزش شدید شن ها روان از نشانه های قیامت است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه امام صادق(ع):

اربعین زمینه‌ساز ظهور حضرت ولی عصر (عج) است

تصاویر/ پیاده روی اربعین مسیر نجف تا کربلا از دریچه دوربین حوزه

عضو هیئت علمی پژوهشگاه امام صادق(ع) گفت: از جمله آثار و برکات اربعین حسینی این است که جامعه به تدریج مهیای ظهور حضرت ولی عصر(عج) در دوران غیبت می شود و این آمادگی با تواصی به حق و صبر، جلوه و معنای دیگری پیدا می کند.

10 - صفوة التفاسير

تأليف محمد علىّ بن جميل صابونى، از عالمان معاصر عرب‌زبان اهل سنت و داراى مرام اشعرى است. او صاحب كتاب التبيان فى علوم القرآن در مباحث علوم قرآنى است.

تفسير او شامل تمامى آيات و به شكل موجز مى‌باشد كه جامع مباحث عقلى و نقلى است و چنان‌كه از نامش پيدا است، دربردارندۀ مباحث ديگر تفسيرها، به شكل موجز است.

او از تفسيرهاى طبرى، زمخشرى، آلوسى، ابن كثير و ابو حيان اندلسى مطالبى را نقل كرده و در تفسيرش به مباحث لغوى، كلامى و اجتماعى پرداخته است.

فصل در «مشارطه» و «مراقبه» و «محاسبه» است‏

و از امورى كه لازم است از براى مجاهد، مشارطه و مراقبه و محاسبه است.

«مشارطه» آن است كه در اوّل روز مثلا با خود شرط كند كه امروز بر خلاف فرموده خداوند تبارك و تعالى رفتار نكند. و اين مطلب را تصميم بگيرد. و معلوم است يك روز خلاف نكردن امرى است خيلى سهل، انسان مى‏تواند بآسانى از عهده برآيد. تو عازم شو و شرط كن و تجربه نما ببين چقدر سهل است.

شيخ محمد حسن نجفى فقيه عاليقدر شيعه، مرحوم شيخ محمد حسن نجفى، (م 1266 ه‍. ق) صاحب كتاب جواهر الكلام فى شرح شرائع الاسلام، معتقد است:

تواتر (قرائات) را نمى‌پذيريم... بلكه معلوم نزد ما (شيعه) خلاف آن است (عدم تواتر قرائات) زيرا شهرت مذهب ما (شيعه) بر آن است كه قرآن بر حرف واحد و بر نبى واحد نازل شده است، و اختلاف در آن (قرائات) از ناحيۀ روات است. ان چنان که اين كه غير واحدى از بزرگان بر آن معترف هستند. (1)

«زركشى»

بدر الدين محمّد بن عبد اللّه زركشى (ت 794 هـ)، از صاحب نظران اهل سنت در علوم قرآنى است و بدين جهت كتاب مبسوط «البرهان فى علوم القرآن» را تدوين نموده.

ايشان در نوع سى و هشتم كتاب خود در مجلّد دوّم به بحث اعجاز قرآن پرداخته و پس از ذكر يازده قول، نظر اهل تحقيق را، كه خود نيز آن را تاييد مى‏كند، ذكر مى‏نمايد ، كه بدين شرح است: