يادداشت

8- مدارك التنزيل و حقائق التأويل‏
تأليف عبد الله بن احمد بن محمود نسفى از عالمان قرن هفتم و به زبان عربى است.
نسفى از متكلمان اشعرى‏مذهب است كه به نقد عقايد معتزله مى‏پردازد، لذا تفسير خود را با هدف نقد و بررسى ديدگاه‏هاى زمخشرى در تفسير كشاف، تدوين كرده است. او در مواردى به مباحث فقهى حنفى و بلاغى پرداخته و آيات مربوط به مباحث اعتقادى و كلامى را مبسوطتر بحث و بررسى قرار كرده است.

توصیف عام از قیامت در قرآن :
در تعدادی از آیات قرآن، توصیف عام و کلی از قیامت شده که بیانگر وصف عامی برای قیامت مانند احیاء موتی، معاد و نشر می باشد. در برابر توصیف های خاص که در آنها از روز خاصی در قیامت، یاد شده است، مانند: یوم الحشر ، یوم الحساب و... شامل موارد ذیل است :
احیا ء موتی :

حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌محمد حکیمیان، رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه امروز ۲۷ شهریورماه در مراسم رونمایی از درسنامه‌های علوم قرآن و حدیث در دانشگاه آزاد اسلامی قم گفت: قرآن کلامی است که انسان کامل و اشرف مخلوقات یعنی پیامبر(ص) هم طاقت شنیدن آن را ندارد؛ این چه کلامی است که از محمد شروع شده و امروز در میان میلیاردها انسان وجود دارد و در جان ده‌ها هزار جوان لبنانی اثر گذاشته و کاری کردند که ارتش‌های چندین کشور عربی نتوانستند انجام دهند.

«امام عسگرى عليه السّلام»
امام حسن بن على عسگرى عليه السّلام در روايتى كه از ايشان نقل شده است، قرآن را كلام خدا و برترين كلام و سخن مى‏داند به شكلى كه هيچ كلامى همپا و در رديف آن نيست. در واقع اعجاز قرآن در آن است كه از جنس سخن است ولى سخنى كه به‏مانند آن نتوان آورد، اگرچه كلمات آن، همان كلمات مورد استفاده است، اما انتخاب كلمات و قالبهاى آن، در حد اعجاز است. لذا حضرت مى‏فرمايد:

4. تأثير لهجه‏ها
از ديگر زمينه‏ها و علل اختلاف قراآت، تعدّد لهجه‏ها و تأثير آنها در قرائت قرآن بوده است. هر قبيله‏اى براى خود لهجه مخصوصى داشت كه گاهى از اين لهجه‏ها، به لغت و لسان تعبير مى‏شود. اختلاف لهجه‏ها و قبايل گاهى آن قدر شدّت مى‏يافت كه هر قبيله، فقط معانى و واژه‏هاى عربى لهجه خود را درك مى‏كرده است و اگر به لهجه ديگرى سخن گفته مى‏شد، معناى كلمات براى آنان روشن نبود؛ مانند اختلاف عدنانيه در حجاز و قبايل قحطانيه در يمن. ابو عمرو بن العلاء مى‏گويد: «زبان حمير و أقاصى يمن مانند زبان ما نيست، هم چنان كه عربيت آنان نيز مانند عربيت ما نيست.» «2»

5- متشابه القرآن و مختلفه‏
تأليف ابن شهرآشوب مازندرانى (م 583 ق) و به زبان عربى است. رشيد الدين ابن شهرآشوب، صاحب كتاب متشابه القرآن، به مباحث كلامى در ذيل آيات متشابه پرداخته و براساس اعتقاد اماميه آن‏را تفسير كرده است. كتاب ديگر او مناقب و معالم العلماء نام دارد. برخى نام كتاب تفسيرى او را تأويل متشابهات القرآن خوانده‏اند.
كتاب او شامل آيات متشابه براساس موضوعات آيات بوده است نه ترتيب آيات.
او در ذيل موضوعات كلامى از توحيد، عدل و امامت، به ذكر آيات آنها پرداخته و از شعر و لغت بهره گرفته است. تفسير او از مباحث ارزشمند كلامى در تفسير آيات متشابه، برخوردار است. «2»

برای قیامت در قرآن اوصاف و نام های فراوانی آمده و از نظر برخی مفسران، تا حدود هفتاد وصف یا نام در قرآن در خصوص قیامت، بیان شده است. قرآن مجید همواره از قیامت با اوصاف و نام های متفاوت یاد کرده است. شاید مهم ترین علت آن، حوادث بسیار مختلف و دشواری است که در قیامت، رخ می دهد و هر حادثه ای از منظری، وصفی و یا نامی را برای قیامت ایجاد می کند و هر یک از این حوادث چهره روز قیامت را برای بندگان خدا ترسیم می کند.

دانشگاه قم دانشکده الهیات و معارف اسلامی
رساله دکتری عنوان:
نفوذ چیستی وچگونگی و راهکارهای مقابله با آن
در معارف قرآن کریم
با تاکید بر فرمایشات امام خامنه ای"مدظله"
استاد راهنما: دکتر سیدرضا مودب
استاد مشاور: دکتر غلامحسین اعرابی

دانشجو : حسین سالمی
شهریورماه سال 1398

چکیده:

در عبارت سجده زیارت عاشورا می خوانیم: «اللَّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ حَمْدَ الشَّاکِرِینَ لَکَ عَلَى مُصَابِهِمْ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى عَظِیمِ رَزِیَّتِی اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی شَفَاعَةَ الْحُسَیْنِ یَوْمَ الْوُرُودِ وَ ثَبِّتْ لِی قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَکَ مَعَ الْحُسَیْنِ وَ أَصْحَابِ الْحُسَیْنِ الَّذِینَ بَذَلُوا مُهَجَهُمْ دُونَ الْحُسَیْنِ علیه السلام‏»

کتاب «روش‌های تفسیری» تألیف حجت الاسلام سید رضا مؤدب و محمدرضا عزتی فردوئی به همت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شد.

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «روش‌های تفسیری» تألیف حجت الاسلام سید رضا مؤدب و محمدرضا عزتی فردوئی به همت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شد.

مفسران فریقین به خصوص مفسران امامیه از عصر رسالت تا کنون برای فهم معانی و مقاصد آیات قرآن کوشش نموده و هر یک با توجه به مکتب تفسیری خویش، روش و گرایش خاصی را در تفسیر قرآن انتخاب نموده اند.