يادداشت

10- من هدى القرآن‏

تأليف سيد محمد تقى مدرسى از عالمان معاصر شيعه است. اين تفسير به زبان عربى و شامل تمامى آيات قرآن است. آيت اللّه مدرسى با گرايش به مسائل اجتماعى‏ و تربيتى به تفسير آيات پرداخته و با رويكردى جديد به تبيين آيات و با هدف حلّ معضلات اجتماعى، تربيتى و اخلاقى همت گماشته است.

از تفسير مجمع البيان، الميزان و نور الثقلين، نقل ‏قول كرده و روايات و گفتار صحابه را در تفسيرش بيان مى‏كند. از اسرائيليات پرهيز داشته و مسائل اعتقادى و كلامى را بر مبناى كلام شيعه، بررسى كرده است. در مقدمه تفسير به بخشى از مباحث مقدماتى در تفسير قرآن با رويكردى اجتماعى پرداخته است. «1»

رُوِى فِى التَّوحيد عَنِ الرِّضا- عَلَيْهِ السَّلامُ- حينَ سُئِلَ عَنْ تَفْسيرِ الْبِسْمِلَةِ، قالَ: مَعْنى قَوْلِ الْقائِل بسم اللَّه اىْ أَسِمُ عَلى نَفْسى سِمَةً مِنْ سِماتِ اللَّه وَ هِىَ الْعِبادَة. قالَ الرّاوي فَقُلْتُ لَهُ: مَا السِّمَةُ؟ قالَ: الْعَلامَة.

و از اين حديث شريف ظاهر شود كه سالك بايد متحقّق به مقام اسم اللَّه شود در عبادت؛ و تحقّق به اين مقامْ حقيقت عبوديّت، كه فناى در حضرت ربوبيّت است، مى‏باشد؛

یوم عسیر :

از دیگر توصیف های خاص در مورد جهان آخرت «يَوْمٌ عَسيرٌ» است. واژه عسیر به معنای روز سخت و پر مشقت می باشد.

این تعبیر و مشابه آن چند بار در قرآن از جمله در سوره مدثر به کار رفته است که خداوند می فرماید: «فَإِذا نُقِرَ فِي النَّاقُورِ؛ فَذلِكَ يَوْمَئِذٍ يَوْمٌ عَسيرٌ»؛ وقتی در ناقور دمیده می شود، آن روز، روز سخت و پر مشقتی است .(1)

مقصود از ناقور شيپورى است كه صداى آن گويى گوش انسان را سوراخ مى‏كند و زمانی است که در صور (اسرافيل) دميده شد و آن مانند بوق است و اين نفخه و دميدن اوّل است كه شدّت و سختى هولناكيست براى عموم‏ مردم دارد . (2)

اعجاز قرآن از نظر علماى اهل سنّت‏

دانشمندان و علماى اهل سنت، همچون علماى شيعه در تبيين اعجاز قرآن و وجوه آن، تحقيق و بررسى فراوان نموده‏ اند و هريك اثرى مستقل يا بخشى از كتاب خويش را بدان اختصاص داده‏ اند.

بدين جهت نظريه ده نفر از مهمترين آنها از قرن چهارم تا قرن چهاردهم مورد بررسى واقع خواهد شد كه نام آنها چنين است:

خطابى، باقلانى، جرجانى، فخر رازى، قرطبى، زملكانى، زركشى، سيوطى، عبد اللّه دراز و رافعى.

«خطّابى»:

سه روايت ديگر هم كه از نظر دلالت، مربوط به ساحت و حوزه ديگرى در مورد قرآن بودند، در صورت صحت سند، مربوط به متن و محتوا و بطن و تفسير قرآن مى‏باشند.

از متن هر سه روايت آشكار است كه آنها مربوط به متن و محتواى قرآن هستند؛ به ويژه روايتى كه تصريح دارد تفسير قرآن بر هفت حرف يا هفت وجه است. در روايت اول هم، بحث از فتواى امام بر اساس قرآن است كه در واقع برداشت از متن و تفسير قرآن مى‏باشد. و در روايت سوم به سبعة اقسام مى‏پردازد كه مصاديق آنها، همان اوامر و نواهى قرآن و ترغيب و جدل و قصص و ... است كه همه از مصاديق محتواى قرآن هستند، نه الفاظ آن.

8- منشور جاويد

تأليف علّامه جعفر سبحانى از عالمان معاصر شيعه، به زبان فارسى و شكل نوينى ارائه شده است. علّامه سبحانى بهترين شيوه را در تفسير آيات، تفسير موضوعى به شكل كامل و مبسوط آن، دانسته است.

او تفسيرش را با اهتمام به مسائل اجتماعى و كلامى تدوين كرده كه شامل مطالبى‏ در يكتاپرستى، مبانى توحيد، قرآن اقيانوس معارف، نفاق و سرگذشت منافقان، شناخت انسان در قرآن، عصمت پيامبران و مقامات آنان و امامان در قرآن، پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم در قرآن در شكل نبوت عامه و خاصه، شفاعت، توبه، احباط و تكفير، جهان برزخ و معاد جسمانى و پيامبران در قرآن است.

حضرت امام خمینی در مورد ديگر معتقد است كه هركس اهل عرفان باشد و به قرآن به نظر عرفانى نگاه مى‏كند، اعجاز آن را از اين زاويه، كاملا درك مى‏كند. امّا اگر اهل آن نباشد، فقط به فصاحت لفظى آن خواهد پرداخت و مى‏فرمايد:

الان نيز آنهايى كه هم افق آنها (اعراب جاهلى) هستند، جز تركيبات لفظيه و محسنات بديعيه و بيانيّه چيزى از اين لطيفه الهيه ادراك نكنند. و اما آنها كه به اسرار و دقائق معارف آشنا و از لطايف توحيد و تجريد باخبرند،

رئیس دانشکده الهیات دانشگاه قم:

بازنگری در نظام پذیرش دانشجو، مطالبه ای مهم از وزارت علوم دولت سیزدهم است

حوزه/ رئیس دانشکده الهیات دانشگاه قم تصریح کرد: از جمله مطالبات مهم از وزارت علوم دولت سیزدهم، بازنگری جدی در نظام پذیرش دانشجو است.

حجت الاسلام والمسلمین سید رضا مؤدب در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، با بیان این که با انتخاب جناب آقای رئیسی، امیدی در بین آحاد مردم به خصوص جریان انقلابی و حزب اللهی پدید آمده است، ابراز داشت: از جمله مطالبات مهم از دولت سیزدهم ناظر به مباحث مرتبط با وزارت علوم است؛

حوزه/ نشست نگرش علامه طباطبایی به روایات تفسیری با حضور حجج اسلام والمسلمین مودب، دیاری و رحمان ستایش برگزار شد.

به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام و المسلمین سید رضا مودب، رئیس دانشکده الهیات دانشگاه قم در نشستی که با موضوع نگرش علامه طباطبایی به روایات تفسیری برگزار شد، عنوان کرد: در دوران طلبگی و در آغاز زندگی خاطره ای که از علامه در ذهن دارم را هیچ‌گاه فراموش نمی‌کنم؛ ما برای دیدن ایشان رفته بودیم و ایشان شخصا از ما پذیرایی کردند و همین امر نشان دهنده اهتمام ویژه این عالم برجسته به مهمان و مهمانداری است.

محسن قاسم‌پور:
تقریری بر نقاط ضعف و قوت کتاب روش‌های تفسیری
محسن قاسم‌پور، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی به ارائه توضیحاتی در خصوص نقاط قوت و ضعف کتاب «روش‌های تفسیری» پرداخت و بیان کرد: از جمله اشکالاتی که می‌تواند برطرف شود عنوان کتاب است که می‌تواند جامع‌تر باشد و دیگر اینکه مؤلفان می‌توانند در متقن‌کردن تعریف روش‌ها بیشتر بکوشند.