يادداشت

فصل پنجم: كلام نورانى امام صادق عليه السّلام‏

تفاسیر عرفانی :

3- كشف الاسرار و عدة الابرار
تأليف ابو الفضل رشيد الدين ميبدى، از عالمان عارف قرن ششم هجرى، داراى مذهب شافعى و اشعرى‏مذهب، به زبان فارسى و دربردارنده تمامى آيات قرآن است.
تفسير كشف الاسرار، معروف به تفسير خواجه عبد الله انصارى نيز مى‏باشد، زيرا ميبدى در شرح آيات بيشتر از كلام خواجه عبد الله انصارى نقل‏قول مى‏كند و مطالب تفسيرى او را گزارش و شرح مى‏كند.
__________________________________________________
(1). ايازى، همان، ص 603.
روشهاى تفسير قرآن، ص: 263

یو م الرجوع :

تأويل:

دکتر علی خاکی صدیق، معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در آیین رونمایی از درسنامه های علوم قرآن و حدیث و هم اندیشی صاحب‌نظران و مدیران گروه های قرآن و حدیث کشور که روز چهارشنبه 2 بهمن 98 برگزار شد، تاکید کرد : باید همه سعی‌مان این باشد که تاثیر اجتماعی فعالیت های قرآنی در سطح جامعه که بسیار تاثیر گذارتر از سایر علوم است، روز به روز افزایش یابد.

به گروهى از تفسيرهاى عرفانى كه گرايش غالب آنها عرفانى و يا يكى از گرايش‏هاى غالب آنها عرفانى است، اعم از شيعه و اهل سنت، به ترتيب عصر و زمان حيات مفسران آنها، اشاره مى‏شود:

1- تفسير القرآن العظيم‏

تأليف سهل بن عبد اللّه تسترى، از عالمان عارف اهل سنت (م 283 ق) است. تفسير تسترى، دربردارنده بخشى از آيات قرآن است، و در مواردى در ذيل برخى آيات، مطالبى را بيان كرده كه پس از جمع‏آورى آنها، به نام تفسير تسترى معروف شده است. او از عارفانى بود كه معتقد بودند در تفسير قرآن مى‏بايد به بطن آن توجه داشت و هر آيه‏اى چه‏بسا داراى ظاهر و باطن است.

تمايز قرآن و قراآت‏

در مسأله تمايز قرآن دو قول وجود دارد:

1. عدم تمايز بين آنها

دكتر محمد سالم محيسين مى‏گويد: «قرآن و قراآت دو حقيقتى هستند كه معناى واحدى دارند و تمايزى بين آنها نيست.» «2» ايشان معتقد است قرآن و قراآت از يكديگر متمايز نيستند و قرآن بر هفت قرائت نازل شده است. پس قرآن، همان قراآت سبعه، و همه قراآت سبعه، همان وحى الهى‏اند. وى به اين روايت از پيامبر صلّى اللّه عليه و آله استدلال مى‏كند:
پيامبر صلّى اللّه عليه و آله نزد آبگاه بنى غفار بود؛ جبرئيل بر حضرت نازل شد و گفت: خدا امر مى‏كند كه قرآن را به يك حرف بخوانى. پيامبر صلّى اللّه عليه و آله فرمود: «از خداوند

«علامه بلاغى»

علّامه محمد جواد بلاغى نجفى (ت 1352 ه. ق) از علماء بزرگوار نجف و صاحب تفسير ارزشمند «آلاء الرحمن فى تفسير القرآن» مى‏باشد. ايشان در مقدمه تفسير خود، نخستين مبحث را، بحث اعجاز قرآن ذكر مى‏نمايد و به تفصيل آن را مورد بررسى قرار مى‏دهد.
ايشان معتقد است، اعجاز قرآن را بايد از دو نظر مورد بررسى قرار داد، نخست، اعجاز قرآن براى عربها «1» كه چگونه قرآن براى آنها معجزه بوده است، و به ويژه در صدر اسلام و سپس اعجاز قرآن براى تمامى بشر، اعم از عرب و عجم.

یو م لقاء الله :
از دیگر توصیف های خاص در خصوص قیامت، تعبیر «لقاء الله»، به معنای ملاقات خدا است که در آن از قیامت و معاد با عبارت ملاقات خدا یاد شده است. تعبیر به لقاء الله و گاهی هم لقاء رب، از جمله تعابیر بسیار مهمی است که اشاره به قیامت و رستاخیز دارد و در چندین آیه از آن یاد شده است .

2. تفسير: